Sensitivity of private and public budgets to the crisis caused by the pandemic COVID-19, based on the example of the Polish economy

Cel – Przedstawienie współzależności i ocena wrażliwości budżetów prywatnych i publicznych na kryzys spowodowany pandemią COVID-19. Metoda badań – Zastosowano metodę ilościowej i jakościowej analizy danych statystycznych dotyczących budżetów gospodarstw domowych, finansów przedsiębiorstw oraz budżetu państwa i budżetów podsektora samorządowego. Siłę oddziaływania kryzysu oceniono na podstawie różnicy dynamiki zmiennych charakteryzujących budżety po pierwszym roku kryzysu w porównaniu z rokiem poprzedzającym kryzys. Wnioski – Kryzys spowodowany pandemią w większym stopniu obciążył budżety publiczne. Najbardziej wrażliwe na kryzys są wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych. Budżety publiczne wykazują większą, ujemną różnicę dynamiki dochodów w okresie kryzysu niż budżety prywatne. Na obciążenie budżetu państwa składają się mniejsze dochody podatkowe i dyskrecjonalna polityka fiskalna w okresie kryzysu. Silnego oddziaływania czynnika behawioralnego dowodzi znaczny wzrost dynamiki oszczędności gospodarstw domowych. Oryginalność/wartość/implikacje/rekomendacje – Artykuł prezentuje autorską ocenę rozłożenia ciężaru skutków kryzysu na budżety publiczne i prywatne.Purpose – to demonstrate the interdependence and assess the sensitivity of private and public budgets to the crisis caused by the COVID-19 pandemic. Research method – The method of quantitative and qualitative analysis of statistical data on household budgets, corporate finances and state and local government budgets was applied. The strength of the impact of the crisis was assessed on the basis of the difference in the dynamics of variables characterising budgets after the first year of the crisis compared to the year before the crisis. Results – Pandemic crisis has put greater strain on public budgets. Personal income tax revenues are the most sensitive to the crisis. Public budgets show a larger negative difference in revenue dynamics during the crisis than private budgets. The burden on the state budget consists of lower tax revenues and discretionary fiscal policy during the crisis. The strong impact of the behavioural factor is demonstrated by the significant increase in the dynamics of household savings. Originality/value/implications/recommendations – The article presents the author’s assessment of the distribution of the burden of the effects of the crisis between public and private budgets.Artykuł uzyskał wsparcie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach dotacji na utrzymanie potencjału badawczego Wydziału Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.barbara.zbroinska@ujk.edu.plUniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Prawa i Nauk SpołecznychAdamowicz E. i in., 2020, Koniunktura gospodarcza w Europie środkowo-wschodniej w dobie epidemii COVID-19, Raport SGH, Karpacz, https://ssl-www.sgh.waw.pl/pl/Documents/raport_sgh_2020/038_02_Adamowicz_.pdf [data dostępu: 20.02.2022].Adamowicz E., Dudek S., Pachucki D., Walczyk K., 2008, Synchronizacja cyklu koniunkturalnego polskiej gospodarki z krajami strefy euro w kontekście struktury tych gospodarek, IRG SGH, Warszawa, https://www.nbp.pl/badania/seminaria_bise/irg_sghO.pdf [data dostępu: 20.02.2022].Banaszyk P., Gorynia M., 2020, Pandemia COVID-19 a konkurencyjność przedsiębiorstwa, „ICAN Management Review”, sierpień, wrzesień, nr 4(4), s. 68–73.Barczyk R., 2014, Pieniądz w modelach cykli koniunkturalnych, [w:] Polityka gospodarcza jako gra w wyzwania i odpowiedzi rozwojowe, Stacewicz J. (red.), Prace i Materiały IRG SGH nr 94, Warszawa.Begg D., Fischer D., Dornbusch R., 2007, Makroekonomia, PWE, Warszawa.Burda M., Wyplosz Ch., 2012, Makroekonomia. Podręcznik europejski, wyd. II zm., PWE, Warszawa.Bywalec Cz., 2010, Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.Dzikowska M., Gorynia M., Jankowska B., 2015, Globalny kryzys gospodarczy – próba pomiaru efektów dla poszczególnych krajów, „Ekonomista”, nr 6, s. 733–759.Gaudemet P.M., Molinier J., 2000, Finanse publiczne, PWE S.A., Warszawa.Hall R.E., Taylor J.B., 2006, Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.Kosek-Wojnar M., 2012, Zasady podatkowe w teorii i praktyce, PWE, Warszawa.Owsiak S., 2017, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.Pawęta B., 2018, Cykl koniunkturalny gospodarki polski w latach 1996–2017, „Finanse i Prawo Finansowe”, “Journal of Finance and Financial Law”, Czerwiec/June, Vol. 2(18), s. 51–64.Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B., 2008, System finansowy w Polsce, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.Polski mikro, mały i średni biznes w obliczu pandemii COVID-19. Przychody, płynność i reakcja na wstrząs, 2020, PWC, https://www.pwc.pl/pl/pdf/polski-mikro-maly-sredni-biznes-w-obliczu-pandemii.pdf [data dostępu: 15.02.2022].Stiglitz J.E., 2020, Recovering from the Pandemic: An Appraisal of Lesson Learned, “FEPS Covid Response Papers”, October, No. 10, s. 2–21.Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 568.Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju, Dz.U., poz. 1572.Zarnowitz V., 1991, What is a Business Cycle?, “NBER Working Paper”, October, No. 3863, National Bureau of Economic Research, s. 1–86.Żyżyński J., 2009, Budżet i polityka podatkowa. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.www 1, Wyniki finansowe przedsiębiorstw niefinansowych I–XII 2020, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe/wyniki-finansowe-przedsiebiorstw-niefinansowych- i-xii-2020,11,24.html [data dostępu: 15.02.2022].www 2, Budżety gospodarstw domowych w 2020 r., GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/budzety-gospodarstw-domowych-w-2020-roku,9,15.html [data dostępu: 15.02.2022].www 3, Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. Omówienie, MF, https://www.gov.pl/web/finanse/sprawozdanie-roczne-za-2020-rok [data dostępu: 15.02.2022].www 4, Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, MF, https: //www.gov.pl/web/finanse/sprawozdanie-roczne-za-2020-rok [data dostępu: 15.02.2022].www 5, Badanie koniunktury gospodarczej. Zeszyt Metodologiczny, GUS, Warszawa 2018, file:///C:/Users/Admin/Downloads/badanie_koniunktury_gospodarczej_-_zeszyt_metodologiczny_2018.pdf [data dostępu: 20.02.2022].3(109)274