Наукові та літературні світи Зигмунта Глогера . Дослідження

Praca powstała w ramach grantu NPRH pn. Kontynuacja naukowej, krytycznej edycji „Pism rozproszonych” Zygmunta Glogera: edycja rękopisów, pism etnograficznych, rysunków i korespondencji w siedmiu tomach.Zygmunt Gloger (1845–1910) was one of the main creators of the 19th century Polish culture. He was a publicist, historian, archaeologist, ethnographer, folklorist, as well as a poet, literature theoretician, and linguist. In a manner characteristic for the 19th century, his work combined the passion for science with the skills of a stylist of excellent wordsmithery that he also used for polemic purposes. One of his main achievements in the Polish and Central European culture is the Encyklopedia staropolska ilustrowana (the Old-Poland Illustrated Encyclopaedia) (vol. 1-4, 1900-1903) that contributed a vast amount of knowledge to the history of the Republic of Poland, the Great Duchy of Lithuania, and the areas that currently form the territories of Belarus, Ukraine, Russia, and the Baltic States. Gloger was the author of over one thousand academic and popular science articles, several volumes of ethnographic and historic publications, as well as a book that is considered to be a classic example of travel writing in Polish literature: Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy (River Valleys. Journeys along the Neman, Vistula, Bug, and Biebrza Rivers) (1903). In the years 2018 – 2022 Książnica Podlaska of Łukasz Górnicki in Białystok, in co-operation with the Department of Philological Studies “East-West” of the Białystok University realised a research project financed from the funds of the National Programme for the Development of Humanities of the Ministry of Science and Education of the Republic of Poland, entitled: The continuation of an academic, critical edition of the “Scattered Works” by Zygmunt Gloger: an edition of manuscripts, ethnographic works, drawings, and letters in seven volumes. As part of this project, on the 20-21 of November 2019, the Książnica Podlaska of Łukasz Górnicki organised the 2nd International Academic Conference “Naukowe i literackie światy Zygmunta Glogera. Piśmiennictwo – historia – etnografia – ethos ziemiański – język” (The scientific and Literary Worlds of Zygmunt Gloger. Writing – History – Ethnography – Ethos of the Gentry – Language”. The present publication contains 24 academic papers that were presented as speeches during the conference. The project of the NPDH and the conference are a continuation of the scientific project that was realised by Książnica Podlaska of Łukasz Górnicki and the Department of Philological Studies “East – West” of the Białystok University in the years 2014 – 2018, which was financed by the Ministry of Science and Higher Education. This project resulted in the publication of a three-volume critical edition of the Scattered Works by Zygmunt Gloger (edited by Jan Leończuk, Jarosław Ławski, Vol.1–3, Białystok 2015–2017) that presents the whole publicist heritage of the author of the Old Poland Illustrated Encyclopaedia. On the other hand, the 1st academic conference on Zygmunt Gloger organised in Białystok on the 23-24 of October 2015, resulted in the publication of the monograph by several authors, entitled Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia w 170. rocznicę urodzin, (Zygmunt Gloger. A Writer, Philosopher, and Scientist. Studies on the 170th Birth Anniversary), edited by: Jan Leończuk, Jarosław Ławski, Łukasz Zabielski, Białystok 2016. This volume presents the results of research that show: the position of Gloger in Polish culture, the reception of his works in Belarussian, Ukrainian, and Lithuanian literature, the complex issue of his debut, his letters, opinions about the idea of independence, language, and folk songs, his attitude towards science (numismatics, ethnomusicology, history, and anthropology), and, finally, his social contribution and relationships with other important persons of his times. The presented studies are another attempt at redefining the perception of Gloger not only as an ethnographer, historian and populariser of 19th-century science, but also as a professional writer, publicist, and, secondly, a reliable scientist who knew and used the methodological standards of his era well. The volume was edited by Prof. Jarosław Ławski – Head of the Department of Philological Studies “East – West” of the Białystok University; Dr. Łukasz Zabielski – Head of the department of Philological and Bibliographical Studies of Książnica Podlaska of Łukasz Górnicki, and Patryk Suchodolski, M.A., an employee of the Department.Jarosław Ławski: jlawski@wp.plŁukasz Zabielski: lukasz.z85@tlen.plJarosław Ławski - Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”, Uniwersytet w BiałymstokuPatryk Suchodolski - Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w BiałymstokuŁukasz Zabielski - Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w BiałymstokuGloger Z., Absenteizm, „Gazeta Warszawska” 1875, nr 34.Gloger Z., Adam Mickiewicz – poeta polski. Wspomnienie biograficzne z powodu pięćdziesięcioletniej rocznicy śmierci poety, „Czytelnia dla wszystkich” 1905, nr 28, „Dodatek Mickiewiczowski”.Gloger Z., Agnieszka z Opackich Bechonowa jako opiekunka zwierząt. Wspomnienie, „Kłosy” 1883, nr 915.Gloger Z., Autograf walca skomponowanego przez Marylę, [w:] Księga pamiątkowa na uczczenie setnej rocznicy urodzin Adama Mickiewicza (1798–1898), t. I, Warszawa 1898.Gloger Z., Bandytyzm na Podlasiu, „Kurier Warszawski” 1906, nr 106.Gloger Z., Bandytyzm po wsiach, „Kurier Warszawski” 1906, nr 19.Gloger Z., Białowieża, Warszawa 1907.Gloger Z., Białowieża w albumie, Warszawa 1903.Gloger Z., Burżuje, „Kurier Warszawski” 1906, nr 83.Gloger Z., Chryzanty Opacki, „Tygodnik Ilustrowany” 1875, t. XV, nr 370.Gloger Z., Czy lud polski jeszcze śpiewa?, Warszawa 1905.Gloger Z., Zwyczaje ludu z okolic Tykocina i Bielska, [w:] tegoż, Pisma rozproszone, t. I: 1863–1876, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp J. Ławski i G. Kowalski, oprac. tekstów i przypisy G. Kowalski i Ł. Zabielski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Siedlecki i M. Jurkowska, Białystok 2014.Gloger Z., Luba-Radzimiński Z., Poszukiwania archeologiczne w powiecie Ostrogskim [we wrześniu roku 1876 r.], „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej” 1877, t. 1.G. [Gloger Z.], Stefan Czarniecki, „Kłosy” 1874, t. XIX, nr 475.Ks. War. [Gloger Z.], Pamiątki po Czarnieckim, „Echo” 1880, nr 289.Pruski [Gloger Z.], Obchody weselne przez Pruskiego z pięcioma drzeworytami w tekście z dwoma tablicami nut i mapką w końcu dzieła dołączoną. Część pierwsza, Kraków 1869.Słownik gwary ludowej w okr[ęgu] tykocińskim, zebrał Zygmunt Gloger, „Prace Filologiczne” 1893, t. IV.Ziemianin [Gloger Z.], Straże ochotnicze od ognia w XVI wieku, „Gazeta Warszawska” 1882, nr 178.Antoniuk A., Z działalności kolekcjonerskiej Zygmunta Glogera, [w:] Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej. Materiały z sesji popularnonaukowej, Łomża, 25–26 maja 1974 r., red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa 1978.Bibliografia pism Zygmunta Glogera, oprac. S. Demby, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego” 1910, R. 4.Blombergowa M. M., Zygmunta Glogera zainteresowania archeologiczne, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony, red. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Gloger Z., Czym jest narodowość dla Polaków, „Gazeta Polska” 1906, nr 194.Brzozowska-Komorowska T., Zygmunt Gloger i popularyzacja folkloru, [w:] Dzieje folklorystyki polskiej 1864–1918, red. H. Kapełuś i J. Krzyżanowski, Warszawa 1982.Chochorowska E., Zygmunt Gloger jako archeolog, [w:] Rok glogerowski. Materiały z sesji popularnonaukowej, Białystok 10 listopada 1985 roku, red. M. Maranda, Warszawa 1986.Demby S., Bibliografja pism Zygmunta Glogera, Warszawa 1911.Dobroński A., Zygmunt Gloger – historyk, [w:] Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej. Materiały z sesji popularnonaukowej, Łomża, 25–26 maja 1974 r., red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa 1978.Federowski M., Zygmunt Gloger. Garstka wspomnień osobistych w pierwszą rocznicę zgonu, „Ziemia” 1911, nr 46.Federowski M., Zygmunt Gloger. (Garść wspomnień osobistych). Odbitka z „Ziemi”, Warszawa 1912.Fiszer A., Zygmunt Gloger, „Lud” 1910, t. XVI.Florczak I., Z listów Zygmunta Glogera do Juliana Bartoszewicza, „Przegląd Nauk Historycznych” 2016, R. XV, nr 1.Gloger L., „… od najmłodszych lat pamiętam książki jego autorstwa w domowej biblioteczce...”, rozm. przepr. J. Ławski, „Bibliotekarz Podlaski” 2017, nr 1.Halicka I., Nazwy miejscowe środkowej i zachodniej Białostocczyzny (topograficzne i kulturowe), Warszawa 1976.Gloger Z., Dawna ziemia bielska i jej cząstkowa szlachta, „Biblioteka Warszawska” 1873, t. III.Janicka A., Dwie prowincje. Młodzi pozytywiści – Zygmunt Gloger, [w:] Historik a literát v provincii/ Historyk i pisarz na prowincji, red. K. Czajkowski, J. Malura, J. Spyra, Ostrava 2015.Janicka A., Dwie prowincje. Młodzi pozytywiści – Zygmunt Gloger, [w:] taż, Tradycja i zmiana. Literackie modele dziewiętnastowieczności: pozytywizm i „obrzeża”, Białystok 2015.Janicka A., Postępowy tradycjonalista. Zygmunta Glogera obraz kobiety XVIII i XIX wieku, [w:] A. Janicka, Tradycja i zmiana. Literackie modele dziewiętnastowieczności: pozytywizm i „obrzeża”, Białystok 2015.Janicka A., Poszukiwanie wspólnoty? Pozytywiści warszawscy i Zygmunt Gloger wobec zwierząt, „Bibliotekarz Podlaski” 2017 nr 1.Janicka A., Słownik czasopism, [w:] Z. Gloger, Pisma rozproszone, t. III: 1890–1910, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp Ł. Zabielski, M. Rutkowski, J. Ławski, oprac. tekstów i przypisy Ł. Zabielski, S. Kochaniec, M. Siedlecki, P. Suchodolski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Al-Kaber i M. Siedlecki, Białystok 2016.Janicka A., Zygmunt Gloger (1845–1910), [w:] Z. Gloger, Pisma rozproszone, t. III: 1890–1910, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp Ł. Zabielski, M. Rutkowski, J. Ławski, oprac.tekstów i przypisy Ł. Zabielski, S. Kochaniec, M. Siedlecki, P. Suchodolski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Al-Kaber i M. Siedlecki, Białystok 2016.Janicka A., Zygmunt Gloger i tradycje, [w:] taż, Tradycja i zmiana. Literackie modele dziewiętnastowieczności: pozytywizm i „obrzeża”, Białystok 2015.Janicka A., Zygmunt Gloger w kręgu tradycji Mickiewiczowskiej: 1863–1876, [w:] taż, Tradycja i zmiana. Literackie modele dziewiętnastowieczności: pozytywizm i „obrzeża”, Białystok 2015.Janicka A., Zygmunt Gloger wobec teorii i praktyki pozytywizmu, [w:] Z. Gloger, Pisma rozproszone, t. II: 1877–1889, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp A. Janicka i D. Rembiszewska, oprac. tekstów i przypisy Ł. Zabielski, S. Kochaniec, M. Siedlecki, G. Kowalski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Al-Kaber i M. Siedlecki, Białystok 2015.Jemielity W., Wiśniewski J., Rodzina Zygmunta Glogera, [w:] Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej. Materiały z sesji popularnonaukowej, Łomża, 25–26 maja 1974 r., red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa 1978.Gloger Z., Dawna ziemia łomżyńska, [w:] tegoż, Pisma rozproszone, t. I: 1863–1876, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp J. Ławski i G. Kowalski, oprac. tekstów i przypisy G. Kowalski i Ł. Zabielski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Siedlecki i M. Jurkowska, Białystok 2014.Kalinowski E., Zygmunt Gloger i rok 1863. Przyczynek do biografii słynnego Podlasianina, „Studia Podlaskie” 2017, T. XXV.Karczewski M., Zygmunt Gloger i jego poszukiwania archeologiczne w dolinie Biebrzy, „Gryfita. Białostocki Magazyn Historyczny” 1995, nr 8.Komorowska T., Gloger. Opowieść biograficzna, Warszawa 1985.Komorowska T., Korespondencja Zygmunta Glogera, [w:] Fascynacje folklorystyczne. Księga poświęcona pamięci Heleny Kapełuś, Warszawa 2002.Komorowska T., Zygmunt Gloger – folklorysta zapobiegliwy, [w:] Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej. Materiały z sesji popularnonaukowej, Łomża, 25–26 maja 1974 r., red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa 1978.Konczewska K., Ziemia grodzieńska w korespondencji Zygmunta Glogera, „Studia Białorutenistyczne” 2017, nr 11.Kowalski G., XIX-wieczna „silva rerum”. Pisma Zygmunta Glogera, [w:] Zygmunt Gloger, Pisma rozproszone, t. I: 1863–1876, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp J. Ławski i G. Kowalski, oprac. tekstów i przypisy G. Kowalski i Ł. Zabielski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Siedlecki i M. Jurkowska, Białystok 2014.Kowalski G., Czego szukał Gloger w dolinach rzek?, „Bibliotekarz Podlaski” 2017, nr 1.Kowalski G., Dolinami rzek Zygmunta Glogera z perspektywy edytorskiej, [w:] „Sztuka Edycji” 2017, nr 1.Kowalski G., O czym czytać na wsi? Refleksje lekturowe Zygmunta Glogera, [w:] Bibliotheca mundi. Studia bibliologiczne ofiarowane Janowi Leończukowi, red. nauk. J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Gloger Z., Dawne grodzisko pod wsiami Wnory i Grodzkie w Tykocińskiem, „Tygodnik Ilustrowany” 1873, t. XII.Kowalski G., Zygmunt Gloger. Dzieło – recepcja – perspektywy badań, „Bibliotekarz Podlaski” 2011–2012, nr 23–24.Krzyżanowski J., Gloger Zygmunt, [hasło w:] Słownik folkloru polskiego, red. J. Krzyżanowski, Warszawa 1965.Krzyżanowski J., Zygmunt Gloger i jego Encyklopedia staropolska, [w:] Z. Gloger, Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. 1, Warszawa 1972.Kuryłowicz B., O słowniczku tykocińskim Zygmunta Glogera, [w:] Z zagadnień leksykologii i leksykografii języków słowiańskich, red. J. Kamper-Warejko, I. Kaproń-Charzyńska, Toruń 2007.Kuryłowicz B., Słownik gwary ludowej w okręgu tykocińskim Zygmunta Glogera jako źródło Słownika gwar polskich Jana Karłowicza, „Prace Filologiczne” 2013, t. LXIV, cz.1.Kuryłowicz B., Zapomniany świat obrzędowości weselnej w dawnej Polsce (na podstawie słowniczka „Nazwy weselne…” Zygmunta Glogera), „Białostockie Archiwum Językowe” 2016, nr 16.Kuryłowicz B., Zygmunt Gloger jako językoznawca, „Roczniki Humanistyczne” 2005, R. 53, z. 6.Kuryłowicz B., Zygmunt Gloger – kolekcjoner wyrazów? Uwagi o leksykograficznej działalności uczonego z Jeżewa, [w:] Zygmunt Gloger: pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.[Kutrzeba-Pojnarowa A.], Od Redakcji, [w:] Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. I, Warszawa 1958.Kutrzeba-Pojnarowa A., Zasługi Zygmunta Glogera w zakresie etnografii, [w:] Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej. Materiały z sesji popularnonaukowej, Łomża, 25–26 maja 1974 r., red. J. Babicz i A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa 1978.Gloger Z., Der Vorgeschichtliche Mensch von Wilhelm Baer, Lipsk 1874 (recenzja), „Biblioteka Warszawska” 1874, t. III.Kutrzeba-Pojnarowa A., Zygmunt Gloger (1845–1910), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, red. K. Lepszy, Kraków 1959–1960.Leończuk J., Ławski J., Zabielski Ł., Od redakcji, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.L.W., Zygmunt Gloger, „Tygodnik Ilustrowany” 1910, nr 34.Ławski J., Edukacja i światopogląd. Uniwersytety Zygmunta Glogera, [w:] Szkoła Główna. Kręgi wpływów, red. nauk. U. Kowalczuk, Ł. Książyk, Warszawa 2017.Ławski J., Inna tragiczność: „Z życia dworu wiejskiego” Zygmunta Glogera, „Bibliotekarz Podlaski” 2017, nr 1.Ławski J., „Ja ku tobie podążam, domowy Niemnie”. Zygmunt Gloger jako pisarz, [w:] Z. Gloger, Pisma rozproszone, t. III: 1890–1910, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp Ł. Zabielski, M. Rutkowski, J. Ławski, oprac. tekstów i przypisy Ł. Zabielski, S. Kochaniec, M. Siedlecki, P. Suchodolski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. AlKaber i M. Siedlecki, Białystok 2016.Ławski J., „Kobieta, kobieta!” – ale jaka? Gloger i inni, [w:] Przemiany dyskursu emancypacyjnego kobiet, Seria I: Perspektywa środkowoeuropejska, red. nauk. A. Janicka, C. Fournier Kiss, M. Bracka, wstęp i układ tomu A. Janicka, Białystok 2019.Ławski J., Liberalna utopia: „Głos ze wsi w kwestii żydowskiej” Zygmunta Glogera, [w:] Żydzi wschodniej Polski, Seria V: W kręgu judaizmu, red. J. Ławski, I. E. Rusek, Białystok 2017.Ławski J., Pozytywista wobec rewolucji. Zygmunt Gloger i wydarzenia 1905 roku, [w:] O wolność i sprawiedliwość. Chrześcijańska Europa między wiarą i rewolucją, red. U. Cierniak, N. Morawiec, A. Bończyk, Częstochowa 2018.Ławski J., Pytania (d)o Glogera, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Gloger Z., Do kobiety, „Kurier Niedzielny” 1898, nr 31.Ławski J., Tajemnica „przedmowy” Orzeszkowej do „Dolinami rzek” Zygmunta Glogera, [w:] Eliza Orzeszkowa. Pamięć kultury. Studia i głosy, red. J. Ławski, S. Musijenko, Białystok–Grodno 2019.Ławski J., „Theotokos” Zygmunta Glogera, [w:] „Tyś naszą Hetmanką...” Jasnogórskie drogi do niepodległości, red. A. Czajkowska, E. Mika, Częstochowa 2019.Ławski J., Zygmunt Gloger i wiek XIX, [w:] Z. Gloger, Pisma rozproszone, t. I: 1863–1876, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp J. Ławski i G. Kowalski, oprac. tekstów i przypisy G. Kowalski i Ł. Zabielski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Siedlecki i M. Jurkowska, Białystok 2014.Ławski J., Zygmunt Gloger: Prowincja jako centrum świata, „Bibliotekarz Podlaski” 2015, nr 31.Ławski J., Leończuk J., Od Redakcji, [w:] Pisma rozproszone, t. I: 1863–1876, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp J. Ławski i G. Kowalski, oprac. tekstów i przypisy G. Kowalski i Ł. Zabielski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Siedlecki i M. Jurkowska, Białystok 2014.Monkiewicz W., Podlascy goście i znajomi Zygmunta Glogera, [w:] Rok glogerowski. Materiały z sesji popularnonaukowej, Białystok 10 listopada 1985 roku, red. M. Maranda, Warszawa 1986.Noworolska B., Wokół „Dolinami rzek” Zygmunta Glogera, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Obsulewicz-Niewińska B., Zygmunt Gloger i Litwa, [w:] Funkcjonowanie języków i literatur na Litwie. Litewsko-polskie związki naukowe i kulturowe, red. M. Dawlewicz, I. Fedorowicz, A. Kalėda, Vilnius 2014.Nowowiejski B., Dziewiętnastowieczne słowniczki gwarowe z Polski północno-wschodniej, Białystok 2009.Nowowiejski B., Obraz gwary i z ziemi podlaskiej w drugiej połowie XIX wieku (na podstawie słowniczka tykocińskiego Zygmunta Glogera), [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Gloger Z., Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy, Warszawa 1903.Nowowiejski B., Słowniczek tykociński Zygmunta Glogera – źródła i dokumentacja, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Seria Językoznawcza, vol. 24 (44), 2017, nr 2.Nowowiejski B., Zygmunt Gloger „Słownik gwary ludowej w okr(ęgu) Tykocińskim”, „Prace Filologiczne” 1983, t. IV.Okoniowa J., Nieznany rękopis Zygmunta Glogera, [w:] Symbolae grammaticae in honorem Boguslai Dunaj, red. R Przybylska i in., Kraków 2010.Okoniowa J., Okoń J., Zygmunta Glogera Słownik gwary ludowej w okręgu tykocińskim. Dopełnienia, Kraków 2019.Olszewicz W., Życie i prace Zygmunta Glogera, „Lud” (Wrocław) 1967, t. 2, cz. 2.Olszewicz W., Życie i prace Zygmunta Glogera, [w:] Zygmunt Gloger – badacz przeszłości ziemi ojczystej. Materiały z sesji popularnonaukowej, Łomża, 25-26 maja 1974 r., red. J. Babicz, A. Kutrzeba-Pojnarowa, Warszawa 1978.Orzeszkowa E., Wstęp [w:] Z. Gloger, Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy, Warszawa 1903.Piotrowska M., Budowanie wspólnoty w przestrzeni społecznej. Kilka uwag na marginesie Obchodów weselnych Glogera, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.R., Jan Gloger, [w:] Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana, t. XXV–XXVI, Warszawa 1900.R., Zygmunt Gloger, [w:] Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana, t. XXV–XXVI, Warszawa 1900.Gloger Z., Druskieniki, „Kłosy” 1876, t. XXII, nr 568.Rataj A., Kolberg i Gloger, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Rembiszewska D., Między archaicznością a nowoczesnością. O języku pism Zygmunta Glogera, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Rembiszewska D., O języku pism Glogera, [w:] Z. Gloger, Pisma rozproszone, t. II: 1877–1889, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp A. Janicka i D. Rembiszewska, oprac. tekstów i przypisy Ł. Zabielski, S. Kochaniec, M. Siedlecki, G. Kowalski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Al-Kaber i M. Siedlecki, Białystok 2015.Rok glogerowski. Materiały z sesji popularnonaukowej, Białystok 10 listopada 1985 roku, red. M. Maranda, Warszawa 1986.Rutkowski M., Zygmunt Gloger wobec gospodarki, [w:] Z. Gloger, Pisma rozproszone, t. III: 1890–1910, red. nauk. ed. J. Ławski i J. Leończuk, wstęp Ł. Zabielski, M. Rutkowski, J. Ławski, oprac. tekstów i przypisy Ł. Zabielski, S. Kochaniec, M. Siedlecki, P. Suchodolski, noty i słownik czasopism A. Janicka, indeksy M. Al-Kaber i M. Siedlecki, Białystok 2016.Siedlecki M., Czytelnictwo, prasa, biblioteki we wczesnych pismach Glogera do 1876 roku, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Sikora J., „Rzeka” u Glogera i „rzeka” u Miłosza – studium porównawcze”, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Sokólska U., Zygmunt Gloger o „pieśni gminnej”, [w:] Zygmunt Gloger. Pisarz, myśliciel, uczony. Studia, red. nauk. J. Leończuk, J. Ławski, Ł. Zabielski, Białystok 2016.Sokólska U., Zygmunta Glogera refleksje lingwistyczne, [w:] tejże, „O mowo polska, ty ziele rodzime…”. Wokół refleksji nad kształt