Ocena wyrównania metabolicznego u chorych na cukrzycę typu 2 pracujących w systemie zmianowym

Introduction. Type 2 diabetes is a chronic disease with tendency to increase throughout the world. It represents 90% of all diabetes and is associated with obesity and insulin resistance. Treatment of diabetes requires weight loss, regular physical activity and intake of medicines. This regularity can be disturbed if the circadian rhythm fluctuates, depending on the form of employment. An interesting issue is the relationship between shift work and metabolic control. Material and methods. The survey was conducted among group of 194 patients with type 2 diabetes (successfully treated for at least six months with oral antidiabetic drugs) from October 2014 to March 2015 in diabetes clinics in Zabrze, Tarnowskie Góry and Chrzanów. The inclusion criteria: type 2 diabetes, employed and working patient. Patients were asked to complete the anonymous questionnaire composed of 20 questions, including general information and details about diabetes control, working hours, lifestyle, health complications, sleep disorders and quality of life. Patients were divided into two groups: shift workers (n = 94) and non-shift workers (n = 100). The collected data was analyzed with Statistica 12.0. Results. Patients who work shifts had higher fasting blood glucose — 130 mg/dl vs. 121 mg/dl (p < 0.034), lower quality of sleep — 7.78 vs. 5.21 points on the Athens Scale (p < 0.0002) and lower quality of life — 6.0 vs. 6.8 points (p < 0.007). Glycated hemoglobin (HbA1c), body mass index (BMI) and the duration of insulin therapy were not significantly different between the groups. In the study group more often appeared lipid disorders and there was less regularity in eating meals. Conclusions. Shift work has little effect on glycemic control in type 2 diabetic patient. However, disrupting the circadian rhythm, affects the quality of life, quality of sleep and regularity of eating in patients with type 2 diabetes. Therefore, the treatment of type 2 diabetic patient working shifts, can be particularly demanding. Wstęp. Cukrzyca typu 2 jest chorobą przewlekłą o wzrastającej tendencji do występowania na całym świecie. Stanowi 90% wszystkich typów cukrzycy i jest związana z otyłością i insulinoopornością. Jej leczenie wymaga redukcji masy ciała, regularnego wysiłku fizycznego oraz przyjmowania leków. Regularność ta może zostać zaburzona, kiedy rytm dobowy ulega wahaniom w zależności od formy zatrudnienia. Interesującą kwestią wydaje się związek pracy zmianowej i wyrównania metabolicznego. Materiał i metody. Badanie zostało przeprowadzone w grupie 194 pacjentów chorych na cukrzycę typu 2 (skutecznie leczonych przynajmniej przez 6 miesięcy doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi), ankietowanych w okresie od października 2014 roku do marca 2015 roku w poradniach diabetologicznych na terenie Zabrza, Tarnowskich Gór i Chrzanowa. Kryteria włączenia: cukrzyca typu 2, chory aktywny zawodowo. Pacjenci zostali poproszeni o wypełnienie anonimowej ankiety składającej się z 20 pytań, obejmującej dane ogólne oraz szczegółowe dotyczące wyrównania cukrzycy, czasu pracy w systemie zmianowym, stylu życia, powikłań, zaburzeń snu oraz jakości życia. Badanych podzielono na dwie grupy: pracujących (n = 94) i niepracujących (n = 100) w systemie zmianowym. Otrzymane dane zostały przeanalizowane przy użyciu programu Statistica 12.0. Wyniki. U chorych pracujący zmianowo glikemia na czczo była wyższa — 130 mg/dl vs. 121 mg/dl (p < 0,034), jakość snu gorsza — 7,78 vs. 5,21 pkt w Skali Ateńskiej (p < 0,0002), a ocena jakości życia niższa — 6,0 vs. 6,8 pkt (p < 0,007). Hemoglobina glikowana (HbA1c), indeks masy ciała (BMI) oraz czas trwania insulinoterapii nie różniły się istotnie statystycznie między grupami. W badanej grupie częściej pojawiały się zaburzenia lipidowe oraz występowała mniejsza regularność w spożywaniu posiłków. Wnioski. Praca zmianowa w niewielkim stopniu wpływa na wyrównanie glikemii u chorego na cukrzycę typu 2. Natomiast zaburzając rytm okołodobowy, oddziałuje na jakość życia, jakość snu oraz regularność spożywania posiłków u chorego na cukrzycę typu 2. W związku z tym leczenie pacjenta chorego na cukrzycę typu 2 pracującego w systemie zmianowym może okazać się szczególnie wymagające.