Ocena skuteczności intensyfikowanej edukacji terapeutycznej w zapobieganiu cukrzycy typu 2 w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej

Introduction. WHO has recognized diabetes as a non-infectious epidemic disease. Due to the steady increase in the number of diabetic patients, a pandemic of this disease is expected to occur in the coming years. According to WHO estimates from 2016, the incidence of diabetes has quadrupled since 1980, currently amounting 422 million adults. According to the NATPOL PLUS study, at least 1.6 million Poles suffer from diabetes, and the incidence of type 2 diabetes is estimated at 5–6% of the entire Polish population. Although type 2 diabetes is considered to be a disease of the middle-aged and seniors, the number of diabetic children and adolescents has grown in recent years. The risk factors for type 2 diabetes are commonly known and can be easily identified in the population. The research objective was to evaluate how effective selected therapeutic education methods provided for obese people are in the prevention of type 2 diabetes. Another aim was to assess the impact of such education on certain anthropometric and laboratory parameters in outpatient health care conditions. Material and methods. The study included 50 individu­als who met the following inclusion criteria: age ≥ 30, BMI ≥ 30, and no known blood glucose disorders reported in the interview. The participants were divided into 2 education groups: the intensive Group 1, subjected to education in the cycle of 0–1–2–3 months (four doctor’s appointments), and the standard Group 2, educated in the cycle of 0–3 months (two doctor’s appointments). For each participant, the following measurements were taken: height, body weight, and waist circumference. Also, each participant was subjected to two 75 g oral glucose tolerance tests (OGTT) with blood samples drawn at 0 and 120 min: one at the beginning of the intervention and another 3 months after receiving first health recommendations. Plasma insulin in OGTT and HOMA-IR index were also assessed. Results. Patients from Group 1 reduced their body weight by 9.6 ± 5.5 kg, whereas in the case of Group 2 it was 3.6 ± 6.0 kg (p < 0.01). The percentage of patients with normal/abnormal glucose tolerance changed from 29/71 to 58/42 in Group 1, and from 18/82 to 32/68 in Group 2 (p < 0.05). Conclusions. By increasing the number of medical ap­pointments focused on healthy lifestyle advice in type 2 diabetes prevention in obese outpatients from two to four, it is possible to achieve more effective weight loss, to improve metabolic parameters, and to normalize glucose disorders.Wstęp. Cukrzyca została uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za niezakaźną chorobę epidemiczną. Ze względu na stały wzrost liczby zachorowań w najbliższych latach przewidywana jest pandemia tej choroby. Według szacunków WHO z 2016 roku liczba osób chorych na cukrzycę od 1980 roku zwiększyła się czterokrotnie i wynosi 422 miliony dorosłych. Według badania NATPOL PLUS w Polsce na cukrzycę choruje co najmniej 1,6 miliona osób, a częstość cukrzycy typu 2 szacuje się na 5–6% populacji polskiej. Cukrzyca typu 2 jest uważana za chorobę osób w wieku średnim i starszym, ale w ostatnich latach rośnie liczba chorych na ten typ cukrzycy wśród dzieci młodzieży. Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2 są znane i łatwe do zidentyfikowania w populacji. Opisywane badanie miało na celu ocenę skuteczności wybranych metod edukacji terapeutycznej osób otyłych w prewencji cukrzycy typu 2 oraz wpływu edukacji na określone parametry antropometryczne i parametry laboratoryjne w warunkach lecznictwa otwartego. Materiał i metody. Zbadano kolejnych 50 osób spełniają­cych kryteria włączenia: wiek ≥ 30 lat, wskaźnik masy ciała (BMI) ≥ 30, brak znanych zaburzeń glikemii w wywiadzie. Badanych podzielono na dwie grupy edukacji: grupa 1 — intensywna — edukacja w cyklu 0–1–2–3 miesiące (cztery wizyty lekarskie) oraz grupa 2 — standardowa — edukacja w cyklu 0–3 miesiące (dwie wizyty lekarskie). U każdego uczestnika badania wykonano pomiary: wzrostu, masy ciała, obwodu pasa oraz przeprowadzono dwukrotnie doustny test obciążenia 75 g glukozy z pobraniem próbek krwi w 0. i 120. minucie testu: na początku interwencji i w 3. miesiącu od wydania pierwszych zaleceń prozdrowotnych. Oznaczano także stężenie insuliny w surowicy i obliczano wskaźnik HOMA-IR. Wyniki. W grupie 1 odnotowano redukcję masy ciała o 9,6 ± 5,5 kg, a w grupie 2 — o 3,6 ± 6,0 kg (p < 0,01). Odsetek badanych z prawidłową/nieprawidłową tolerancją glikemii zmienił się z 29/71 do 58/42 w grupie 1 i z 18/82 do 32/68 w grupie 2 (p < 0,05). Wnioski. Dwukrotne zwiększenie częstości wizyt lekarskich, w trakcie których prowadzi się edukację terapeutyczną, poprzez skrócenie odstępu między nimi z 3 miesięcy do 1 miesiąca skutkuje w okresie 3 miesięcy trzykrotnie większą redukcją masy ciała i prawie dwukrotnie większą redukcją zmniejszenia częstości zaburzeń tolerancji węglowodanów w porównaniu ze standardową częstością wizyt co 3 miesiące