About agricultural property in the context of changes pertaining to ownership trading in private agricultural lands

It is difficult to imagine socio-economic relations without property. Ownership can be understood differently: narrowly – as a right within the meaning of civil law and broadly – as in fact any right belonging to a person that together with other rights forms property of this person. Therefore, ownership is of interest to almost all branches of law, including constitutional law. As a consequence, ownership can be regarded as a single right, especially within the meaning of the Civil Code, or as institution that includes ownership rights and associated obligations. Nowadays, these obligations become more and more important because property is regarded as a social function and not only as an absolute right of the owner. The social perspective of ownership makes the property differentiated by its object. In this way various legal regimes of ownership are created, including agricultural property of great social significance. Agricultural property is a basic element of the agricultural system that is constitutionally based on a family farm. The state, shaping the agricultural system in the assumed way, regulates the agricultural system accordingly. This is done, among others, by the Act of 2003 on the shaping of the agricultural system that also defines a family farm. However, the Act, contrary to its title, regulates only the transfer of ownership of agricultural lands and farms. The provisions of the Act raise serious objections both in terms of assumptions and in terms of applied legal solutions. The source of these defective regulations, after the transformation of the political system at the turn of the 1980s and 1990s, is a fact that in Poland the model of the agricultural system has never been developed.Uniwersytet JagiellońskiBanaszkiewicz B., Czechowski P., Indywidualna własność rolnicza w prawie PRL, cz. 1-2, „Wieś Współczesna” 1983, nr 3, s. 19-28 i nr 5.Bidziński M., Chmaj M., Ulijasz B., Ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa – aspekt konstytucyjnoprawny, Toruń 2017.Bieluk J., Obciążenia podatkowe gospodarstw rodzinnych w Polsce i w Europie. Propozycje rozwiązań na przykładzie jednostek prowadzących działalność w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Bieluk J., Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa 2016.Bień-Kacała A., Rakoczy B., Gospodarstwo rodzinne jako podstawa ustroju rolnego w świetle Konstytucji RP z 1997 roku, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2015, nr 3.Blajer P., Gospodarstwa rodzinne w USA – status, znaczenie i aktualne problemy, „Studia Iuridica Agraria” 2014, T. XII.Blajer P., Pojęcia gospodarstwa rodzinnego i rolnika indywidualnego w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 5 sierpnia 2015 r., „Krakowski Przegląd Notarialny” 2016, nr 1.Błażejczyk M., Prawne gwarancje indywidualnej własności rolniczej, „Państwo i prawo” 1982, nr 10.Błażejczyk M., Rolnicza własność gruntowa we włoskim systemie prawnym, (w:) Zagadnienia ustroju prawnego rolnictwa. T. 5, M. Błażejczyk, A. Jurcewicz (red.), Wrocław 1986.Błażejczyk M., Rodzinne gospodarstwo rolne w ustroju rolnym Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, „Prawo Rolne” 1992, nr 2.Budzinowski R., Rodzinny charakter indywidualnego gospodarstwa rolnego. Zagadnienia prawne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1985, nr 4.Czechowski P., Możdżeń-Marcinkowski M., Agencja Nieruchomości Rolnych – przyszłe kierunki przekształceń państwowej własności rolniczej, „Studia Iuridica Agraria” 2007, t. VI.Czechowski P., Możdżeń-Marcinkowski M., Ewolucja własności rolniczej Skarbu Państwa, „Studia Iuridica Agraria” 2002, t. III.Daniel K., Mityczność i realność prywatnej własności rolniczej w procesie przemian zachodzących obecnie w Polsce, (w:) Prawo w zmieniającym się społeczeństwie. Księga pamiątkowa z okazji 70-lecia urodzin Profesor Marii Boruckiej-Arctowej, G. Skąpska (red.), Toruń 2000.Gajewska E., Iwaszkiewicz P., Gospodarstwa rodzinne w systemie obrotu nieruchomościami rolnymi w Polsce, „Przegląd Prawa Rolnego” 2015, nr 1.Gała P., Odstępstwo rolne jako prawny instrument ochrony gospodarstwa rodzinnego, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Germano A., Chłopska własność rolnicza we włoskim systemie prawnym, „Prawo Rolne” 1993, nr 3.Jarosiewicz M., Formy wspierania rodzinnych gospodarstw rolnych przez Agencję Nieruchomości Rolnych, „Rejent” 2009, nr 9.Jeżyńska J., Oleszko A., Przemiany strukturalne własności rolniczej w prawie polskim, (w:) Prawo rolne. Problemy teorii i praktyki, R. Budzinowski, A. Zieliński (red.), 2001.Kapała A., Prawne uwarunkowania prowadzenia działalności powiązanych w gospodarstwach rodzinnych – wybrane aspekty porównawcze, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Korzycka M., Ochrona własności rolniczej, Warszawa 1979.Korzycka-Iwanow M., Ochrona własności rolniczej w nawiązaniu do koncepcji własności rolniczej Profesora Andrzeja Stelmachowskiego, „Studia Iuridica Agraria” 2011, t. IX.Korzycka-Iwanow M., Prutis S., (w:) Prawo rolne, P. Czechowskiego (red.), Warszawa 2015.Kremer E., Ubezpieczenia majątkowe rodzinnych gospodarstw rolnych, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Król M., Rola gospodarstw rodzinnych w prawnej ochronie zasobów środowiska i różnorodności biologicznej, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Kruzer K., Rolnicza własność gruntowa w systemie prawnym RFN, (w:) Zagadnienia ustroju prawnego rolnictwa. T. 5, M. Błażejczyk, A. Jurcewicz (red.), Wrocław 1986.Kurowska T., Współczesne aspekty własności rolniczej, „Studia Iuridica Agraria” 2002, t. III (Materiały konferencyjne. Księga pamiątkowa poświęcona pamięci Profesora dr. hab. Waleriana Pańko), T. Kurowska i S. Prutis (red.).Kurowska T., Gospodarstwo rodzinne w świetle art. 23 Konstytucji RP, (w:) Własność i jej ograniczenia w prawie polskim, (w:) Materiały konferencyjne, K. Skotnicki, K. Winiarski (red.), Częstochowa 2004.Kurowska T., Ochrona gospodarstwa rodzinnego – uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Studia Iuridica Agraria” 2009, T. VIII.Kurowska T., Gospodarstwo rodzinne jako przedmiot wsparcia i rozwoju obszarów wiejskich, (w:) Z zagadnień prawa rolnego, cywilnego i samorządu terytorialnego. Księga jubileuszowa Profesora Stanisława Prutisa, J. Bieluk, A. Doliwa, A. Malarewicz-Jakubów i T. Mróz (red.), Białystok 2012.Kurowska T., Renesans własności rolniczej, „Przegląd Prawa Rolnego” 2014, nr 2.Kurowska T., Pozycja gospodarstwa rodzinnego a proces kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Lichorowicz A., O instytucji rodzinnego gospodarstwa rolnego – de lege ferenda, „Rejent” 1996, nr 7-8, s. 31-50.Lichorowicz A., Status prawny gospodarstw rodzinnych w ustawodawstwie krajów Europy Zachodniej, Białystok 2000.Lichorowicz A., Pojęcie rolniczego gospodarstwa rodzinnego w systemach prawa polskiego i unijnego, (w:) Rolnicze gospodarstwo rodzinne, Konferencje i seminaria 2000, nr 2.Lichorowicz A., Konstytucyjne podstawy ustroju rolnego RP (w świetle art. 23 Konstytucji RP), „Studia Iuridica Agraria” 2000, T. I.Lichorowicz A., Regulacja obrotu gruntami rolnymi według ustawy z 11.IV.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego na tle ustawodawstwa agrarnego Europy Zachodniej, „Studia Iuridica Agraria” 2005, T. IV.Lichorowicz A., Podstawowe rozwiązania regulujące status prawny gospodarstw rodzinnych w krajach Europy Zachodniej, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Łobos-Kotowska D., Ochrona gospodarstwa rodzinnego w procesie zbywania nieruchomości rolnych przez Agencję Nieruchomości Rolnych, (w:) Własność i jej ograniczenia w prawie polskim. Materiały konferencyjne, K. Skotnicki, K. Winiarski (red.), Częstochowa 2004.Łobos-Kotowska D., Gospodarstwo rodzinne. Prawne formy organizacji, Sosnowiec 2006.Mazuryk M., Szmulik B., Gospodarstwo rodzinne w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych w Polsce, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Michałowski R., Przetarg ograniczony przy sprzedaży gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa a wsparcie gospodarstw rodzinnych (wybrane zagadnienia), „Studia Iuridica Agraria” 2014, T. XII.Nadler J., Rolnicza własność zespolona, (w:) Problemy prawa rolnego i ochrony środowiska. Profesorowi Wiktorowi Pawlakowi w dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin, R. Budzinowski (red.), Poznań 2004.Niewiadomski A., Rodzinne gospodarstwo rolne wobec ochrony środowiska w prawie polskim i europejskim, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej , P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Oleszko A, Znaczenie rodzinnego gospodarstwa rolnego jako podstawy polskiego ustroju rolnego dla ustawodawstwa oraz orzecznictwa w sprawach rolnych (uwagi w świetle projektu Konstytucji RP), „Annales UMCS” 1997, nr 44.Oleszko A., Uznanie rodzinnego gospodarstwa rolnego jako konstytucyjnej podstawy polskiego ustroju rolnego (uwagi do Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997), „Rejent” 1997, nr 5.Oleszko A., Konstytucyjna ochrona własności rolniczej w ustawodawstwie zwykłym. Wnioski de lege ferenda, (w:) Konstytucyjny ustrój państwa. Księga jubileuszowa Profesora Wiesława Skrzydły, T. Bojarski, E. Gdulewicz, J. Szreniawski (red.), Lublin 2000.Oleszko A., Przemiany strukturalne oraz organizacyjne spółdzielczej własności rolniczej w świetle aktualnej polityki rolnej państwa, Zamojskie Stud.Prawn.-Ekonom. 2000, t. 1.Pańko W., O prawie własności i jego współczesnych funkcjach, Katowice 1984, s. 80.Prutis S., Restrukturyzacja i prywatyzacja państwowej własności rolniczej, (w:) Przekształcenia własnościowe w Polsce. Determinanty prawne, S. Prutis (red.), Białystok 1996.Prutis S., Status prawny rodzinnego gospodarstwa rolnego w polskim prawie rolnym (ocena stanu regulacji); (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej , P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Skarbu Państwa w 2015 r., Warszawa 2016.Sójka-Zielińska K., Drogi i bezdroża prawa. szkice z dziejów kultury prawnej Europy, Wrocław 2010.Stefańska K., Gospodarstwo rodzinne jako element ustroju rolnego, „Studia Iuridica Agraria” 2002, t. III (Materiały konferencyjne. Księga pamiątkowa poświęcona pamięci Profesora dr. hab. Waleriana Pańko), T. Kurowska, A. Prutis (red.).Stefańska K., Pojęcie gospodarstwa rodzinnego w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego, „Studia Iuridica Agraria” 2005, T. 5.Stefańska K., Prawo pierwokupu dzierżawcy nieruchomości rolnej jako instrument ochrony gospodarstwa rodzinnego, (w:) Rozprawy i studia. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Aleksandrowi Lichorowiczowi, E. Kremer, Z. Truszkiewicz (red.), Kraków 2009.Stefańska K., Miejsce rodzinnego gospodarstwa rolnego w obrocie rolnym (zagadnienia wybrane), „Studia Iuridica Agraria” 2012, T. 10.Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1984.Stelmachowski A., (w:) System Prawa Prywatnego. Tom 3. Prawo rzeczowe, T. Dybowski (red.), Warszawa 2007.Stelmachowski A., Własność rolnicza, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1985, nr 4.Stelmachowski A., Współczesne zróżnicowanie własności, „Studia Iuridica Agraria” 2002, T. III (Materiały konferencyjne. Księga pamiątkowa poświęcona pamięci Profesora dr. hab. Waleriana Pańko), T. Kurowska, A. Prutis (red.).Stelmachowski A., (w:) Polskie prawo rolne na tle ustawodawstwa Unii Europejskiej, Warszawa 1994.Stoksik J., Formy pomocy unijnej dla rodzinnych gospodarstw rolnych w Polsce, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Suchoń A., Spółdzielczość a rozwój gospodarstw rodzinnych – wybrane zagadnienia prawne, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Szymańska M., Znaczenie własności rolniczej w kształtowaniu ustroju rolnego, „Studia Iuridica Agraria” 2011, T. 9.Tomczyk F., Rolnicze gospodarstwa rodzinne na świecie, (w:) Rolnicze gospodarstwo rodzinne, „Konferencje i seminaria” 2000, nr 2.Truszkiewicz Z., Prawo do gospodarstwa rolnego (do przedsiębiorstwa), (w:) Rozprawy i studia. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Aleksandrowi Lichorowiczowi, E. Kremer, Z. Truszkiewicz (red.), Kraków 2009.Wojciechowski P., Gospodarstwo rodzinne jako gospodarstwo ekologiczne w prawie polskim i prawie UE, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.Zubik M., Gospodarstwo rodzinne – niedoceniona szansa współkształtowania konstytucyjnych podstaw ustroju rolnego poprzez sądownictwo konstytucyjne, (w:) Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, P. Litwiniuk (red.), Warszawa 2015.1523526