In Pursuit of Adequate Anthropology: Difficulties and Postulates

W artykule podjęta została kwestia poszukiwania tak zwanej antropologii adekwatnej. Antropologia filozoficzna rozwinęła się w dwudziestym wieku, jednakże w późniejszym czasie utraciła swoją żywotność. Różnorodne ujęcia i koncepcje człowieka bazują zwykle na założeniach redukcjonistycznych. Wdrażanie w praktykę życia społecznego redukcjonistycznych wizji osoby ludzkiej doprowadziło do wzrostu nieprawidłowości i patologii. W konsekwencji człowiek współczesny podlega różnorodnym formom alienacji. Problem człowieka wymaga wszechstronnych ujęć. Koncepcje etyczne czy też aksjologiczne są bardzo potrzebne, fundamentem potencjalnej integralnej antropologii powinna być jednak uniwersalna duchowość. Nieodzowne wydaje się więc przekroczenie w dyskursie perspektywy zarówno pierwszoosobowej, jak i drugoosobowej oraz trzecioosobowej. Należy dążyć do wypracowania uniwersalnej, ponadkulturowej kategorii człowieczeństwa opartej na holistycznie rozumianej duchowości. Człowieczeństwo to zdolność do dialogicznej partycypacji w wartościach duchowych. Konieczne wydaje się wypracowanie niearbitralnej i maksymalnie bezstronnej filozofii człowieka pozwalającej wygenerować „wielką narrację” dla całej planety, narrację na miarę dwudziestego wieku.The main aim of the paper is to discuss the issue of adequate anthropology. Philosophical anthropology as a scholarly discipline developed in 20th century, but soon it lost its vivacity. A majority of the contemporary concepts of the human being may be described as reductionist. The subsequent application of such reduced models in the social life has contributed to an increase in dysfunctions and pathologies. As a result the human being experiences various forms of alienation and estrangement. The so called ‘problem of man’ calls for multidimensional analyses. The author postulates that while a focus on ethics and axiology is certainly important, the actual basis of the future integral anthropology should be universal spirituality. This kind of discourse, however, would involve going beyond the first, the second and the third person perspectives. Elaboration of a universal and metacultural category of humanity, one based on a holistic model of spirituality, seems essential. Humanity comprises capability of participating, in a dialogical way, in spiritual values. The ultimate need is then to create a non-arbitrary and impartial philosophy of the human being capable of generating a grand narrative for the whole planet