WĄTPLIWOŚCI ZWIĄZANE Z ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ PRAWNĄ BIEGŁEGO SĄDOWEGO W ŚWIETLE ZNOWELIZOWANEGO ART. 233 § 4A K.K.

Summary This article concerns the rather controversial amendment of Art. 233 of the Polish Criminal Code, in its part connected with the extension of the principles determining a court expert’s criminal liability in the event of his presenting an erroneous opinion as evidence in proceedings. This modification concerns liability for the privileged type of a prohibited act committed unintentionally. Although the Act of 11th March 2016 on Amendments to the Act on the Polish Code of Criminal Procedure and certain other acts (Ustawa z 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw), applies not only to court experts but also to certified experts and sworn translators and interpreters, this paper concentrates on issues related only to the criminal liability of court experts who take part in criminal proceedings.Apart from addressing the terminological aspect of the terms used in the Polish legislation for the following concepts: biegły (expert), rzeczoznawca (certified expert), and specjalista (specialist), which the author discusses in order to determine who may be liable under Article 233 § 4a of the Polish Criminal Code, he also refers to the notion of unintentional falsehood. he then gives a general analysis of the premises for liability for an act committed in this way.The author considers the extension of a court expert’s criminal liability under Art. 233 § 4 of the Polish Criminal for unintentional presentation of a false opinion in the light of the relevant normative context. This context includes both the legal institutions operating prior to the amendment (for instance, Article 201 of the Criminal Procedure Code) as well as those introduced at the same time as the amendment, which allow the court to reduce or even refuse to pay the expert’s professional fees for an unreliable opinion (Articles 618 § 4a and § 4b of the Polish Criminal Procedure Code). This paper also observes the difficulties which may occur in determining the legal consequences of an unclear, incomplete or self-contradictory expert opinion. Under the new regulation the expert may be asked to revise or correct his opinion, or he may have his fee reduced, and in the extreme case a defective opinion may even lead to the expert’s criminal liability. Doubts concerning the coherence of the amendment also involve concurrent liability. In the case analysed in this paper the expert may be arrested on the grounds of Art. 287 § 2 of the Polish Criminal Procedure Code; under Chapter 31 of the Criminal Code arrest is one of the penalties for breach of order.StreszczenieArtykuł dotyczy dość kontrowersyjnej nowelizacji art. 233 k.k., w jego części związanej z rozszerzeniem zasad odpowiedzialności karnej biegłego sądowego, wynikającej z przedstawienia fałszywej opinii mającej służyć za dowód w postępowaniu. Analizowana modyfikacja dotyczy odpowiedzialności za typ uprzywilejowany czynu zabronionego, który ma charakter występku nieumyślnego. Choć wprowadzona ustawą z 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw dotyczy oprócz biegłego także rzeczoznawcy i tłumacza, artykuł koncentruje się na problematyce związanej z odpowiedzialnością karną tylko pierwszego spośród wymienionych uczestników procesu karnego.Oprócz kwestii natury terminologicznej, dotyczących pojęć biegłego, rzeczoznawcy i specjalisty, których analiza dotyczy wskazania zbioru podmiotów mogących ponosić odpowiedzialność karną wynikającą z art. 233 § 4a k.k., tekst odnosi się także do samego pojęcia fałszu, który miałby zostać dokonany w sposób nieumyślny, a nadto zawiera syntetyczną analizę przesłanek odpowiedzialności za czyn popełniony w taki właśnie sposób.Rozważania dotyczące rozszerzonej w oparciu o art. 233 § 4a k.k odpowiedzialności karnej biegłego za czyn polegający na nieumyślnym przedstawieniu fałszywej opinii przeprowadzone zostały przy uwzględnieniu normatywnego kontekstu istotnego dla analizy tak ukształtowanej odpowiedzialności biegłych sądowych,. Chodzi tu zarówno o instytucje prawne istniejące już przed wspomnianą nowelizacją (przykładowo art. 201 k.p.k.) jak i o te, wprowadzone jednocześnie z analizowaną zmianą art. 233 k.k., a pozwalające na obniżenie albo całkowite pozbawienie biegłego wynagrodzenia za sporządzenie opinii nierzetelnej (art. 618 § 4a i § 4 b k.p.k.). Tak przeprowadzona analiza zwraca także uwagę na mogące się pojawić trudności w określaniu konsekwencji prawnych związanych z oceną opinii biegłego jako niejasnej, niepełnej czy wewnętrznie sprzecznej, które to mogą ograniczać się jedynie do zlecenia jej uzupełnienia, ale mogą także polegać na obniżeniu należnego biegłemu wynagrodzenia, a w skrajnym przypadku mogą nawet prowadzić do jego odpowiedzialności karnej na podstawie analizowanego przepisu. Wątpliwości związane ze spójnością nowelizacji dokonanej wskazaną wyżej ustawą uwzględniają także problematykę multiplikacji odpowiedzialności za ten sam czyn, która w analizowanym przypadku wiąże się z możliwością stosowania wobec biegłego, na mocy art. 287 § 2 k.p.k., aresztowania, jako jednej z tak zwanych kar porządkowych przewidzianych w Rozdziale 31 k.k