Produktivnost ozime raži u organskom i konvencionalnom sistemu gajenja

Rye is a cereal which is very much demanded at the market, for making a special kind of bread, but it is little grown in Serbia. The aim of this paper is to investigate possibilities of organic growing of winter rye, comparing with the conventional one, in agroecological conditions of Valjevo hilly region during 2008/2009 and 2009/2010 cropping seasons. The trial was set up in a village of Kotešica, on soil which had not been used for agriculture for 7 years. In organic cropping system three combinations of microbiological fertiliser baktofil with zeolite and hydrogel were used prior to sowing. Half of each plot was treated with foliar microbiological fertiliser Slavol during crop growing period. In conventional cropping system three variants with mineral fertilisers were included: NPK, NPK+zeolite, NPK+hydrogel. Results of the yield obtained in the experiment showed a significant difference between two seasons, 2008/2009 and 2009/2010. In comparison with the control, the treatments in an organic cropping system resulted with statistically insignificant differences for mean values in both years, while the mean in conventional cropping system has significantly higher yield of winter rye. Organic cropping system under conditions of Valjevo hilly region did not give significantly lower rye yield compared with the conventional one in a moderate growing season such was 2008/2009. The combination of soil microbiological fertiliser (Baktofil) with foliar fertiliser (Slavol) and zeolite gave the highest winter rye grain yield in all other treatments in the second year of investigation. In a very wet season (2009/2010) mineral fertiliser NPK showed an advantage, especially in combinations with zeolite, and this treatment can be recommended.Raž je žito, koje je veoma traženo, naročito za spravljanje specijalnih vrsta hleba, ali se malo gaji u Srbiji. Cilj ovog rada je da se ispita mogućnost organskog gajenja ove biljne vrste, u odnosu na konvencionalni u konkretnim agroekološkim uslovima valjevskog pobrđa 2008/2009. i 2009/2010. godine. Ogled je postavljen u selu Kotešica, na zemljištu koje nije korišćeno u konvencionalnoj proizvodnji 7 godina. U organskom sistemu poljoprivredne proizvodnje, korišćene su kombinacije mikrobiološkog đubriva baktofila sa dva poboljšivača zemljišta zeolita i hidrogela, kojima je tretirano zemljište neposredno pred setvu. Polovina svake elementarne parcele je prihranjena folijarno, takođe mikrobiološkim đubrivom, slavolom u toku vegetacionog perioda biljaka. U konvencionalnom sistemu poljoprivredne proizvodnje uključene su tri varijante sa kompleksnim mineralnim NPK đubrivom i kombinacija sa zeolitom i hidrogelom, kojima je tretirano zemljište neposredno pred setvu. Dobijeni rezultati prosečnih prinosa ozime raži pokazuju značajne razlike između vegetacionih sezona 2008/2009. i 2009/2010. U poređenju sa kontrolom, tretmani u organskom sistemu gajenja nisu dali značajne razlike prosečnih vrednosti prinosa u obe godine istraživanja, dok je prosečan prinos dobijen u konvencionalnom sistemu gajenja bio značajno veći. U uslovima umerene vegetacione sezone 2008/2009. godine u regionu valjevskog pobrđa u organskom sistemu gajenja nije ustanovljeno smanjenje prinosa u odnosu na konvencionalni. Kombinacija zemljišnog sa folijarnim mikrobiološkim đubrivom i zeolitom je dala najbolji rezultat i najveći prinos ozime raži u drugoj godini istraživanja, pa se preporučuje kao najbolja kombinacija u organskom sistemu gajenja. U veoma vlažnoj godini, kao što je bila 2009/2010. mineralna đubriva su pokazala prednost, naročito u kombinaciji sa zeolitom i ovaj tretman se može preporučiti u sličnim uslovima