Posležetveni ostaci semenskog useva trava za bioenergiju

During grass seed production, a large amount of low forage quality biomass has been produced. Tall growing perennial grasses such as tall fescue (Festuca arundinacea L.) and Italian ryegrass (Lolium multiflorum Lam.) can be used as an alternative source for bioenergy production as they can be grown in less cultivated areas, their residues in seed production could be valuable energy source and can be potentially used as a dual purpose crop (bioenergy and forage). In this research, potentials of yearly biomass production of two important forage grasses grown for seed (Italian ryegrass and tall fescue) varying modes of sowing and nitrogen fertilisation were shown. As a byproduct, postharvest residues of Italian ryegrass reached to 8.8 t/ha in the Mačva region in favourable weather conditions, during 4-year production, while tall fescue reached in southern Banat 10.6 t/ha in the first and 15.1 t/ha in the second year of production.Pri proizvodnji semena trava se stvara velika količina biomase koja je slabijeg kvaliteta za ishranu domaćih životinja, ali može biti pogodna za korišćenje kao izvor energije biljnog porekla. Na primeru gajenja dve travne vrste, italijanskog ljulja tokom 4 godine (2003-2006) i visokog vijuka tokom 2 godine (2014-2015) za seme, kroz različite mere agrotehnike (varirajuće načine setve i đubrenja azotom) su prikazani potencijali godišnje produkcije biomase. U skladu sa zemljištem i osobinama trava su primenjeni sledeći međuredni razmaci: 20, 40 i 60 cm za italijanski ljulj i 15, 30, 45 i 60 cm za visoki vijuk, setvene norme od 5, 10, 15 i 20 kg/ha za obe vrste i prolećna prihrana sa 0 i 75 kg/ha N visokog vijuka i 0, 50, 100 i 150 kg/ha kod italijanskog ljulja. Italijanski ljulj je tokom 4 godine ispitivanja na području Mačve imao maksimalni prinos od 8,8 t/ha iz dva otkosa, u prvoj godini proizvodnje semena, pri povoljnim meteorološkim uslovima. Visoki vijuk je u prvoj godini proizvodnje semena u uslovima južnog Banata ostvario maksimalno 10,6 t/ha iz dva otkosa, pri najvećem međurednom rastojanju gajenja (60 cm), kao i 15,1 t/ha u drugoj godini na istom međurednom rastojanju. Prinosi biomase trava ostvareni uz skromnu agrotehniku, u sklopu proizvodnje semena trava, ukazuju na značajan potencijal za proizvodnju bioenergije