Rumeli Kazaskerliği 376 numaralı defterin transkript ve hukuki tahlili

Bir devletin hukuk sisteminin ne olduğunu tespit edebilmek için o hukuk sisteminin temelini teşkil eden hukuk mevzuatını ve bunların uygulama örnekleri olan mahkeme kararlarını incelemek gerekir.Hukuk sistemini ve adli teşkilat yapısını İslâm hukuku üzerine kuran Osmanlı Devleti'nde şer'iye mahkemeleri, yargı faaliyetinin bel kemiğini teşkil etmiştir. XV. yy.ın ikinci yarısından devletin sona ermesine kadar geçen yaklaşık 5 asırlık süre içerisinde, insanlar arasında meydana gelen hukuki uyuşmazlıklar dil, din ve renk ayrımı yapılmaksızın çözüme kavuşturulurken, yapılan yargılama belli usul ve prensipler çerçevesinde kayıt altına alınmıştır. Kadıların vermiş oldukları ilam, hüccet ve görevleri gereği tuttukları çeşitli kayıtları içeren bu belgelere en çok kullanılan ismiyle "şer'iye sicilleri" denir. Osmanlı Devleti'nin son 500 yılının hukuki, iktisadi, askeri, idari ve sosyal kurumlarına ışık tutacak olan şer'iye sicilleri sadece birer mahkeme defteri olmadığından günümüzdekilerle kıyaslamak doğru bir sonuca götürmeyebilir. Şer'iye sicilleri, ait oldukları devrin adeta tarih aynasıdır. Her il ve ilçe merkezindeki şer'iye sicilleri, o bölgenin en kuvvetli ve güvenilir tarih kaynaklarıdır. Sadece genel Osmanlı tarihi için değil mahallî tarihler için de şer'iye sicillerinin birinci derecede bir bilgi kaynağı olduklarında şüphe yoktur.Şu anda ülkemizde halen el atılmamış binlerce şer'iye sicili bulunmaktadır. Gerek genel tarihimizin gerekse de hukuk tarihimizin daha sağlam bir zemine oturabilmesi için bu defterlerin akademik düzeyde ele alınıp günışığına çıkarılması gerekmektedir. Biz bu yüksek lisans tezi çalışmamız ile bu defterlerden birisini mercek altına aldık. Elde ettiğimiz bilimsel verilerden bazılarının bilinenleri teyit ettiğini görürken bazılarının da hukuk dünyasına yeni bilgiler eklediğini müşahede ettik.To determine a state's law system, the law's subjects under discussion based the law system and the trial's desicions which are their application samples must be studied.The şeriye trials in Ottoman State which establish their law system and judicial organization structure on Islam rights constitute the main parts of judgement activity. From the second half of XV. century to the end of the state in approximately 5 century discords among people are solved without language, religion, and color difference. And the judgement which is done is registered with the some evident methods and principles.The ilam and huccet of the kadı's, documents which involves registrations that are recorded because of their job are named as "ser'iye trials". These ser'iye trials which illuminate the legal, economic, military, managerial and the social associations in the last 500 years of Ottoman State are not only trial notebooks and it is not true to compare with current ones. Şeriye trials are as the mirror of the that day. Ser'iye trials in the every country center are the strongest and the most reliable source of history. There is no doubt that the şeriye trials are not only first degree source of knowledge for the general Ottoman history but also important for the local histories.Now in our country there are thousands of untouched ser'iye trials.To learn the general history and law history these şeriye trials must be transcribed and analysed in academic level.With this master thesis we analysed one of these books. We observe that the scientific knowledge that we get from this thesis confirms some of our old knowledges and adds some new knowledges to the law association