User manual - attempt to analysis of translation

Streszczenie pracy w języku polskimPrzedmiotem niniejszej pracy jest analiza instrukcji obsługi, analiza typowych i charakterystycznych konstrukcji na podstawie tekstu oryginału i jego tłumaczenia w parze językowej niemiecki – polski. Należy już na wstępie podkreślić, że ten rodzaj tekstu jest nieco skomplikowany. Problem pojawia się już w nazewnictwie. Jest kilka określeń w języku niemieckim na instrukcję obsługi. W pracy między innymi rozważa się, czy te określenia należy stosować wymiennie, czy jest jednak jakaś różnica, jeśli chodzi o użycie nazwy. Następnie bardzo ważną kwestią jest uznanie instrukcji obsługi jako tekstu fachowego. Zdania wielu autorów są podzielone, jeśli chodzi o tą kwestię. Mimo iż instrukcja należy do tekstów codziennego użytku i jest skierowana do potencjalnych odbiorców, zawiera konstrukcje i elementy, charakterystyczne dla języka fachowego. A więc zalicza się instrukcję obsługi po części do tekstów fachowych. Głównym celem pracy jest przedstawienie i wykazanie podobieństw i różnic w instrukcji obsługi w aspekcie translatorycznym na podstawie języka niemieckiego i języka polskiego. Analizuje się, jak należy przetłumaczyć ten rodzaj tekstu w obu językach, jakie normy, konwencje, standardowe formy są dla każdego z nich charakterystyczne.W części teoretycznej pierwszego rozdziału zostały opisane podstawowe zagadnienia z zakresu translatoryki i lingwistyki m.in. pojęcie tłumaczenia, ekwiwalencji, rodzaju i typu tekstów oraz funkcji tekstu. Następnie skoncentrowano się na problematyce języka specjalistycznego, który niewątpliwie jest skomplikowanym i dotychczas nie ujednoliconym zjawiskiem. Do rozdziału drugiego o języku fachowym należy także opis języka technicznego z jego wszystkimi charakterystycznymi wyznacznikami. W rozdziale trzecim poświęcono szczególną uwagę instrukcji obsługi, która stanowi bazę niniejszej pracy. Kilka definicji zostało przytoczonych i skomentowanych, następnie opisano teoretycznie jak jest instrukcja zbudowana, jakie konstrukcje w języku niemieckim i polskim są charakterystyczne dla tego rodzaju tekstu, opisano również jakie funkcje musi spełniać jako tekst. Do części teoretycznej należy także przedstawienie cech tłumaczenia fachowego i opisano jak powinien wyglądać proces tłumaczenia instrukcji obsługi, co jest ważne, co należy szczególnie uwzględnić.W części praktycznej dokonano analizy translatorycznej na podstawie instrukcji odkurzacza w parze językowej niemiecki – polski. Na podstawie teorii z instrukcji obsługi zostały wybrane zdania z typowymi konstrukcjami i zostało przedstawione jak to wygląda w języku niemieckim i jak można to oddać w języku polskim lub na odwrót. Następnie wyciągnięto wnioski z analizy, czy jest dużo różnic, podobieństw między tymi językami w tłumaczeniu. Podsumowując można by powiedzieć całkiem ogólnie, że niemiecka instrukcja obsługi odznacza się większą anonimowością poprzez różne konstrukcje, natomiast w polskiej widać bezpośredniość co do użytkownika.Master's thesis synopsis in english language.The subject of this master’s thesis is an analysis of user manual translation on the basis of the original text and its translation in the language pair German - Polish. More over there is an analysis of typical and characteristic translation structures. To begin with it should be noted that this type of text is a bit complicated. The problem arises already in the nomenclature of user manual. There are few phrases in German for user manual. In this master’s thesis it is considered if they can be used interchangeably or there are differences between them. Then a very important issue is to recognize the user manual as a professional text. Regarding to this, opinions of many authors are different. Although the instruction belongs to the texts of everyday use and is dedicated for usual users, includes structures and components which are characteristic for professional language. So, user manual can be a part of professional text. The main purpose of this master’s thesis is to present and demonstrate the similarities and differences between original text of user manual and its translation. There is an analysis of user manual translation in both languages and also norms, conventions and standard forms which are characteristic for those languages.In the theoretical part of the first chapter were described the basic issues of translation studies and linguistics among others concept of translation, equivalence, the kind and type of texts and text functions. Then focused on the problems of specialized language, which is complex and not a unified phenomenon yet. There is also presented features of professional translation and described how translation of user manual should looks like and what important is. In the second chapter about professional language there is a description of technical language with all of its characteristic factors.The third chapter contains user manual example and several descriptions of translations, how user manual is built and which sentences structures were used as a specific for German language and which ones where used for Polish.In the practical part there is an analysis of vacuum cleaner user manual translation in the language pair German - Polish. On the basis of the theory from the user manual, sentences with typical structures have been chosen and presented how they were translated into German language and how were translated into Polish or vice versa. Then were described differences and similarities in both translations.In conclusion, it can be generally said, that the German user manual is more anonymous, while in Polish is more dedicated to user.ZusammenfassungDas Hauptziel der vorliegenden Arbeit ist die translatorische Analyse der Gebrauchsanweisung, die Analyse der für die deutsche und polnische Sprache charakteristischen und typischen Konstruktionen. Man orientiert sich an Merkmalen der technischen Sprache. Es ist schon zu sagen, dass diese Textsorte kompliziert in manchen Aspekten ist. Die Bezeichnung dieser Textsorte ist problematisch. Es gibt ein paar Bezeichnungen dafür und es erhebt sich die Frage, ob man sie wechselweise verwenden kann. In dieser Arbeit wird erklärt, welche Unterschiede zwischen Bezeichnung Bedienungsanleitung und Gebrauchsanweisung vorkommen. Die nächste wichtige Frage ist die Festlegung, ob die Gebrauchsanweisung der Fachtext ist. Die Meinungen der verschiedenen Autoren gehen zu diesem Thema auseinander. Obwohl diese Textsorte zu den Gebrauchstexten gehört und an Laien gerichtet wird, enthält sie die fachsprachlichen Elemente. Schlieβlich bestimmt man die Gebrauchanleitung als die Sorte der fachbezogenen Vermittlungstexte.In dieser Arbeit geht es besonders darum, die Ähnlichkeiten und die Unterschiede in der Gebrauchsanweisung zwischen der deutschen und polnischen Sprache anhand des Originaltextes und seiner Übersetzung darzustellen und aufzuweisen. Man analysiert, welche Normen, Konventionen und Standardformeln in diesen Sprachen gelten.Im theoretischen Teil werden die Grundlagen aus dem Bereich der Translatorik und Linguistik beschrieben, d. h. die Erscheinungen wie: Übersetzung, Äquivalenz, Textsorte vs. Texttyp und Textfunktion. Danach konzentriert man sich auf die Problematik der Fachsprache, die zweifellos komplizierte und nicht vereinheitliche Erscheinung ist. Es gibt so viele Definitionen und Theorien zu diesem Thema. Die Techniksprache ist eine der Fachsprachen, die ausführlich in der Arbeit besprochen wird. Man definiert diese Sprache und man schreibt über ihre Besonderheiten wie: funktionale Eigenschaften, syntaktische Kennzeichen und lexikalische Besonderheiten. Der dritte Abschnitt ist bedeutend für diese Arbeit, weil der Gegenstand die Gebrauchsanweisung ist. Man beschreibt diese Textsorte in jeder Schicht. Zuerst wird sie definiert, dann wird die Gliederung dargestellt, weiter werden die Textfunktionen genannt und letztendlich werden die für die Gebrauchsanweisung typischen Konstruktionen beschrieben. Zu der Theorie gehört auch die Beschreibung der allgemeinen Fachübersetzung und dann konzentriert man sich auf die Übersetzung der konkreten Textsorte, nämlich der Gebrauchsanweisung. In der Praxis analysiert man die Gebrauchsanweisung des Staubsaugers im Sprachpaar Polnisch-Deutsch. Anhand der Theorie wählte man die typischen Konstruktionen aus der Gebrauchsanweisung aus und stellte man dar, wie das im Deutschen aussieht und auf welche Weise die Konstruktionen in der polnischen Sprache wiedergegeben werden können oder umgekehrt. Zusammenfassend ist es ganz allgemein zu sagen, dass die deutsche Gebrauchsanweisung eher anonymisiert ist und hingegen die polnische Gebrauchsanweisung direkt an den Rezipienten gerichtet wird