Syn Aleksandra jako projekt człowieka idealnego. Humanitas w Quidamie Norwida

Artykuł ukazał się w serii serii „Humanizm. Idee, nurty i paradygmaty humanistyczne w kulturze polskiej”Artykuł Rolfa Fiegutha stanowi analizę norwidowskiej postaci Syna Aleksandra. Autor dostrzega w nim „człowieka idealnego, skazanego na doczesną porażkę” (s. 188) oraz „wyidealizowaną wersję siebie” (s. 191). Syn Aleksandra, zdaniem badacza, jest zapowiedzią ideału chrześcijanina w czasach, gdy kultura rzymska chyli się ku upadkowi. Badacz zauważa, że Norwid dokonuje opisu rzeczywistości rzymskiej w analogii do czasów mu współczesnych, włączając w to kontekst kryzysu wartości. Syn Aleksandra nazywa swój rodzinny Epir „pustką dziadów” (s. 192). Jednocześnie bohater nie czuje silnej przynależności społecznej, co autor uznaje częsty element charakterystyki człowieka idealnego. Również z Rzymie Epirczyk nie zżywa się z żadnym ze stanów. Obok Syna Aleksandra badacz wymienia inne symboliczne postaci: Hadriana, jako fałszywego dobrego władcę, poetessę Zofię, jako fałszywy ideał kobiety oraz świeckiej mądrości oraz nauczycieli omawianego bohatera. Według Fiegutha ważną cechą Syna Aleksandra jest jego miłość. Jest to miłość nieegoistyczna, która stanowi nowożytny ideał miłości. Zostaje ona przeciwstawiona brutalnej erotyce antycznej. Autor analizuje również scenę śmierci Epirczyka. Mimo braku patetycznej atmosfery, stanowi ona ważny element w charakterystyce tej postaci. Na pogrzebie Epirczyka zjawiają się rożne postaci, symbolizujące odmienne światopoglądy. Zdaniem Fiegutha jest to ukazanie, że ideał, który reprezentował Syn Aleksandra, jest dostępny dla wszystkich oraz stanowi jedynie kwestię dobrej woli.Rolf Fieguth, The Alexander’s Son as a Project of Ideal Man. Humanitas in Quidam by Norwid Rolf Fieguth’s article is an analysis of the figure of Alexander’s Son from Cyprian Kamil Norwid’s poem Quidem. The author sees in it “an ideal man, condemned to a temporal failure” (p. 188), and an “idealised version of himself” (p. 191). The son of Alexander, according to the researcher, is a forecasted version of the ideal of a Christian at the time when the Roman culture was declining. The researcher notes that Norwid describes the Roman reality in analogy to his contemporary times, including the context of the crisis of values. The protagonist does not feel strong social bonds, which the author recognises as a common element of the characteristics of an ideal man. In addition to Alexander’s son, the researcher mentions other symbolic characters: Hadrian, as a false good ruler, poetess Sophie as a false ideal of the woman and secular wisdom, and teachers of the protagonist. According to Fieguth, a primary feature of Alexander’s Son is his love. It is a non-selfish love that is an early-modern ideal of love. It is contrasted with brutal ancient erotica. The author also analyses the scene of Epirczyk’s (Man from Epirus) death. Despite the lack of pathetic atmosphere, it is an essential element in the characterisation of this protagonist. At the funeral of Epirczyk various characters appear, symbolising different worldviews. According to Fieguth, this is a demonstration that the ideal represented by Alexander’s Son is available to everyone and is only a matter of goodwill.Ewa Kuczyńsk