Geriatri Polikliniği Ve Huzurevi Hastalarının STOPP/START ve MAI Kriterleri ile Değerlendirilmesi ve Müdahalelerin Yapılmasında Klinik Eczacının Rolü

In this thesis, second version of "Screening Tool of Older People’s Potentially Inappropriate Prescriptions (STOPP)” and " Screening Tool to Alert Doctors to Right Treatment (START)” criteria have been used to determine current situation about inappropriate prescription in Turkey and the suitability of the criteria for Turkish patients. The presence of potentially inappropriate medication or neglected medication in the elderly may cause and increase the incidence of falls, fractures, postoperative complications, worsening of accompanying diseases, mortality and hospitalization. It is noteworthy that among the most common mistake that are determined according to the STOPP criteria is “prescribed medications without indication” and among them most seen ones are proton pomp inhibitors. Annual influenza vaccination and one-time pneumococcal vaccination are recommended in the 2nd version of the START criteria. It has been determined that most patients did not met these vaccinations criteria. According to the MAI criteria, medication inappropriateness was determined depending on the practitioner but not as comprehensive as the STOPP / START criteria. Improving the prescription quality and using appropriate medications for the efficacy of the treatment is necessary to provide the optimum treatment for geriatric outpatient clinic and nursing home patients. Therefore, the contribution of using these available criteria is important, however modification of these criteria according to the certain population needs to be considered.ONAY SAYFASI iii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN SAYFASI v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix SİMGELER ve KISALTMALAR xi TABLOLAR xii 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 5 2.1. Yaşlılarda İlaç Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar 5 2.1.1. Yaşa Bağlı Farmakokinetik Değişimler 6 2.1.2. Yaşa Bağlı Farmakodinamik Değişimler 9 2.2. Yaşlılarda Çoklu İlaç Kullanımı ve Sonuçları 10 2.3. Geriatrik Değerlendirme Testleri 13 2.3.1. İlaç Uygunluk Testleri 13 2.3.2. Katz Günlük Yaşam Aktivitesi Testi 14 2.3.3. Lawton- Brody Enstrümental Günlük Yaşam Aktivitesi Testi 15 2.3.4. Mini Mental Test 16 2.3.5. Yesavage Geriatrik Depresyon Testi 17 2.3.6. Nütrisyonel Değerlendirme Testi 18 2.4. STOPP/START Kriterleri 19 2.5. MAI Kriterleri 21 2.6. Huzurevlerindeki Hasta Popülasyonu ve Karşılaşılan Sorunlar 22 2.7. Geriatride Klinik Eczacılık Uygulamaları 23 3. GEREÇ ve YÖNTEM 26 3.1. Hasta Seçimi ve Genel Bilgiler 26 3.2. Veri Toplama 27 3.3. STOPP/START ve MAI Kriterleri 27 3.4. Geriatrik Tarama Testleri 29 3.5. İstatistiksel Analiz 29 4. BULGULAR 31 4.1. Tanımlayıcı Bulgular 31 4.2. Geriatrik Tarama Testleri Bulguları 31 4.3. Potansiyel Olarak Uygunsuz İlaçlar (PIM) 37 4.4. Potansiyel Olarak İhmal Edilen İlaçlar (PPO) 45 4.5. MAI 51 4.6. Kriterler Dışında Kalan Bulgular 52 5. TARTIŞMA 53 6. SONUÇ ve ÖNERİLER 63 7. KAYNAKLAR 65 8. EKLER EK-1: Veri toplama formu, STOPP/START ve MAI kriterleri EK-2: Günlük yaşam aktivitesi formu EK-3: Enstrümental günlük yaşam aktivitesi formu EK-4: Mini-mental test formu EK-5: Mini nütrisyonel değerlendirme testi- kısa form EK-6: Geriatrik depresyon skalası formu EK-7: Tez çalışması ile ilgili etik kurul izin belgesi 9. ÖZGEÇMİŞYaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkan kronik hastalıklar nedeniyle çoklu ilaç kullanımı arttığından geriatrik hastalarda ilaç kaynaklı sorunlar sıklıkla görülebilmektedir. Bu tez çalışması ile “yaşlıların potansiyel olarak uygun olmayan reçetelerini tarama aracı” (STOPP) ve “doktorlar için uygun tedavi konusunda farkındalık oluşturma tarama aracı” (START) kriterlerinin 2. versiyonu kullanılarak Türkiye’deki mevcut durumun ve kriterlerin Türk hastalar için uygunluğunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya poliklinik ve huzurevlerinden toplam 809 hasta (521 kadın) dahil edilmiştir. STOPP kriterlerine göre en az 1 uygunsuz ilacı olan 259 hasta (%32) olduğu ve en yaygın (%10,9) tespit olarak kanıta dayalı endikasyonu olmadan reçetelenmiş herhangi bir ilacın kullanımı saptanmıştır. START kriterlerine göre en az 1 ihmal edilen ilacı olan 119 (%14,7) hasta olduğu ve en yaygın (%97,5) tespit olarak ulusal kılavuzlara göre 65 yaşından sonra en az bir kere pnömokok aşısı kullanımı belirlenmiştir. Uygunsuz reçeteleme; toplam ilaç sayısı (OR:1,20 p<0,01), yaşanılan yer (1) (OR:4,96 p<0,01) ve konjestif kalp yetmezliği (1) (OR:2,76 p=0,01) ile ilişkili bulunmuştur. İhmal edilen ilaçlar ise; toplam komorbidite (OR:1,22 p=0,01), toplam ilaç sayısı (OR:0,89 p=0,02) ve yaşanılan yer (2) (OR:4,56 p