Romatizmal Hastalıkların Vestibüler Sistem Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Kent, A.E., Investigation of the Effects of Rheumatic Diseases on Vestibular System. Hacettepe University, Institute of Health Sciences, Audiology and Speech Pathology Program, PhD Dissertation, Ankara, 2019. In rheumatoid arthritis (RA) and ankylosing spondylitis (AS), vestibular evaluation is not included in the routine diagnosis and in the differential diagnosis of the disease. Rheumatic diseases are chronic diseases and thus may cause destruction of cells and neural structures. The aim of this study was to evaluate the effects of rheumatic diseases on vestibular system. The study included 78 volunteers aged 20-65 years. The study group consisted of 34 RA and 24 AS patients and the control group consisted of 20 healthy individuals. The vestibulocervical neural pathways of patients diagnosed with RA and AS were evaluated by air-stimulated cervical vestibular evoked myogenic potentials (cVEMP), which is an objective electrophysiological test. It was aimed to compare the results with each other and the control group for both groups. Furthermore, in the RA and AS patient groups, the balance scale was measured using the Berg Balance Scale (BBS), the vestibulospinal tests used to evaluate the vestibular system disorders and the Dizziness Handicap Inventory (DHI) questionnaire, which evaluated the negative effects of vestibular system disorders on the subjects. The prolongation of cVEMP P1 and N1 latencies from RA and AS patients was not statistically significant compared to the control group (p≥0,05). However, amplitude asymmetry ratios (AAR) were statistically higher than the control group (p<0,05). The mean value obtained from patients with AS was lower than 45 (BBS = 42.6 ± 3.6). According to the results of DHI, the mean scores of functional capacity were found to be significantly higher in patients with RA than in AS patients (p<0,05). The results suggest that objective and subjective vestibular tests may help us to understand the impact on the vestibular system in the diagnosis and evaluation of rheumatic diseases. Keywords: Arthritis, Rheumatism, Ankylosing, Vestibular, RheumatoidOnay Sayfası iii Yayımlama ve Fikri Mülkiyetler Hakları Beyanı iv Etik Beyanı v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii SİMGELER VE KISALTMALAR xi Tablolar Dizini xiv Şekiller Dizini xv Resimler Dizini xvi 1 GİRİŞ 1 2 GENEL BİLGİLER 3 2.1. Romatizmal Hastalıklar 3 2.1.1. Romatoid Artrit 3 2.1.2. Ankilozan Spondilit 13 2.2. Vestibüler Sistem 20 2.2.1. Vestibüler Sistem Anatomisi 20 2.2.2. Vestibüler Sistem Fizyolojisi 26 2.3. Vestibüler Testler 32 2.3.1. Vestibülo-Spinal Testler 32 2.3.2. Elektrofizyolojik Vestibüler Testler 33 2.4. Vestibüler Değerlendirmede Kullanılan Ölçekler 40 2.4.1. Baş Dönmesi Engellilik Envanteri 41 2.4.2. Berg Denge Ölçeği 41 3 BİREYLER VE YÖNTEM 42 3.1. Bireyler 42 3.2. Anamnez ve Odyolojik Değerlendirme 44 3.3. Vestibüler Değerlendirme 45 3.3.1. Vestibülospinal Testler 45 3.3.2. Servikal Uyarılmış Vestibüler Kas Potansiyelleri 46 3.3.3. Baş Dönmesi Engellilik Envanteri 47 3.3.4. Berg Denge Ölçeği Uygulaması 48 3.3.5. İstatistiksel Değerlendirme 48 4. BULGULAR 50 4.1. Vestibülospinal Test Sonuçları 51 4.2. Baş Dönmesi Engellilik Envanteri Sonuçları 51 4.3. Berg Denge Ölçeği Sonuçları 52 4.4 cVEMP Sonuçları 52 4.4.1. P1 ve N1 Latans Değerleri 52 4.4.2. Gruplar Arası P1, N1 Latans Değerleri ve Amplitüd Asimetri Oranları 53 4.4.3. Patolojik Uzamış P1 ve N1 Latans Oranları 54 4.4.4. P1 ve N1 latans değerleri ile DHI, BDÖ ve Hastalık Süresi Korelasyonları 54 4.4.5. Çalışma Grupları cVEMP Parametreleri ile Hastalık Süresi Korelasyonları 56 5. TARTIŞMA 58 6. Sonuç ve Öneriler 70 7 KAYNAKLAR 72 8 EKLER 90 9 ÖZGEÇMİŞ 103Kent, A.E., Romatizmal Hastalıkların Vestibüler Sistem Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Programı, Doktora Tezi, Ankara, 2019. Romatizmal hastalıklar içerisinde yaygın görülen romatoid artrit (RA) ve ankilozan spondilit (AS) hastalıklarında vestibüler değerlendirme, rutin muayenede ve hastalığın ayırıcı tanısında yer almaz. Romatizmal hastalıklar kronik hastalıklardır dolayısıyla hücre ve nöral yapılarda tahribat oluşturabilir. Bu çalışmada romatizmal hastalıkların vestibüler sistem üzerindeki etkisini değerlendirmek hedeflendi. Çalışmaya 20-65 yaş aralığında 78 gönüllü birey dahil edildi. Çalışma grubu 34 RA ve 24 AS hastasından, kontrol grubu 20 sağlıklı bireyden oluşturuldu. RA ve AS tanısı konmuş hastaların vestibuloservikal nöral yolları objektif elektrofizyolojik bir test olan hava yolu ile uyarılmış cervikal vestibüler evoked myogenic potentials (cVEMP) ile değerlendirildi. Bulguların her iki grup için birbirleri ve kontrol grubu ile karşılaştırılması amaçlandı. Ayrıca RA ve AS hasta gruplarında, denge performasının ölçüldüğü Berg Denge Ölçeği (BDÖ), vestibüler sistem bozukluklarının değerlendirilmesinde kullanılan vestibülospinal testler ve vestibüler sistem bozukluklarının kişiler üzerindeki olumsuz etkisinin değerlendirildiği Dizziness Handicap İnventory (DHI) anketi uygulandı. RA ve AS hastalarından elde edilen cVEMP P1,N1 latansları ile kontrol grubundan elde edilen latanslar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p≥0,05), ancak amplitüd asimetri oranlarındaki (AAO) değişim kontrol grubuna göre istatistiksel olarak yüksek olduğu tespit edildi (p<0,05). BDÖ skorlarına göre AS’li hastalardan elde edilen ortalama değer, düşme riski skoru olan 45’in altında tespit edildi (BDÖ=42,6 ± 3,6). DHI sonuçlarına göre fonksiyonel kapasiteye ait skorların ortalaması RA hastalarında AS hastalarına göre istatistiksel olarak anlamlı ölçüde yüksek olarak bulundu (p