Motor Beceri, Görsel Algılama ve Yaşam Kalitesinin Çocukluk Çağı Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) Farklı Eş Tanı Grupları Arasında İncelenmesi

Şahan, N. Investigation of Motor Skill, Visual Perception and Quality of Life of Childhood Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) Among Different Comorbidity Groups, Hacettepe University, Graduate School of Health Sciences, Physical Therapy and Rehabilition Program Doctorate Thesis, Ankara, 2019. In this study, between 6-10 year-old male with right-handed dominant, 18 diagnosed with ADHD, 17 with ADHD and specific learning disability (SLD), 16 with ADHD and oppositional defiant disorder (ODD), 15 with ADHD and anxiety disorders and 15 typically developing peers (TDP), totally 81 children were included. In our study, we tested hand preferences with Edinburgh Handedness, motor skill with Bruininksy-Oseretsky Motor Efficiency Test 2nd Version (BOT-2), hand functions with 9-Hole Peg Test, visual perception skills with Motor Free Visual Perception Test-3 (MPVT-3) and Quality of life with Pediatric Quality of Life Inventory. Parents Form of Pediatric Quality of Life Inventory (Parent PEDs QL) and the Conners Parent Rating Scale- Revised Short (CPRS-RS) were given to parents to fill. As a result of our study, children in ADHD and comorbidity groups had low levels of motor skills (x2= 36,693) (p=0,001), manual dexterity(x2= 10,456) ( p= 0,033), visual perception ( x2= 10,240) (p= 0,037)and quality of life (F= 3,432) (p= 0,012) compared to TDP. In the Parent PEDs QL of ADHD and comorbidities were lower than parents of TDP (x2= 22,113) (p= 0,001). In the CPRS-RS, scores of parents in ADHD and comorbidity group were higher than their parents of TDP (x2=23,934) (p= 0,001). As a result of our study, it was seen that ADHD and SLD comorbidities were lower in motor skills such as balance, upper extremity coordination and gross motor skills compared to other ADHD and comorbidity groups and these results are thought to be guiding physiotherapists working in this field.ONAY SAYFASI iii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix SİMGELER VE KISALTMALAR xi ŞEKİLLER xii TABLOLAR xiii 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 3 2.1 Tanım 3 2.2 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Tarihçesi 3 2.3 Tanı Kriterleri 5 2.4 Epidemiyoloji 7 2.5 Etiyoloji 7 2.5.1 Genetik 8 2.5.2 Nöroanatomik Faktörler 8 2.5.3 Çevresel Faktörler 10 2.6 Eşlik Eden Bozukluklar 10 2.6.1 DEHB ve Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu 11 2.6.2 DEHB ve Özgül Öğrenme Bozukluğu 13 2.6.3 DEHB ve Anksiyete Bozukluğu 16 2.7 Klinik Özellikler 18 2.7.1 El Tercihi 18 2.7.2 Motor Beceri 18 2.7.3 El Becerisi 21 2.7.4 Görsel Algılama 21 2.7.5 Yaşam Kalitesi 23 3. GEREÇ VE YÖNTEM 25 x 3.1 Bireyler 25 3.2 Bireylerin Değerlendirilmesi 26 3.2.1. Dominant Elin Belirlenmesi 26 3.2.2 Motor Becerinin Değerlendirilmesi 27 3.2.3. El Becerilerinin Değerlendirilmesi 29 3.2.4. Motor Yetenek Olmaksızın Görsel Algılamanın Değerlendirilmesi 30 3.2.5. Ebeveyn ve Küçük Çocuk Yaşam Kalitesi Anketi 32 3.2.6. Yenilenmiş Conners Anababa Derecelendirme Ölçeği Kısa Türkçe Formu (YCADÖKF) 33 3.3. İstatistiksel Analiz 34 4. BULGULAR 35 5. TARTIŞMA 49 6. SONUÇLAR VE ÖNERİLER 63 7. KAYNAKLAR 65 8. EKLER EK 1. Etik Kurul Kararı EK 2. Onam Formları EK 3. Değerlendirme Formları EK-4. Dijital Makbuz EK-5. Tez Çalışması Orjinallik Formu 9. ÖZGEÇMİŞŞahan, N. Motor Beceri, Görsel Algılama ve Yaşam Kalitesinin Çocukluk Çağı Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) Farklı Eş Tanı Grupları Arasında İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı Doktora Tezi, Ankara, 2019. Bu çalışmaya 6-10 yaş arası erkek, sağ eli dominant olan, tanısı sadece DEHB olan 18, DEHB ve özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG) olan 17, DEHB ve karşıt olma karşı gelme bozukluğu (KOKGB) olan 16, DEHB ve anksiyete bozukluğu olan 15 ve tipik gelişim gösteren (TGG) yaşıtları 15 olmak üzere toplam 81 çocuk dahil edilmiştir. Çalışmamızda el tercihi Edinburgh El Tercih Anketi ile, motor beceri Bruininksy- Oseretsky Motor Yeterlilik Testi’nin 2. Versiyonu (BOT-2) ile, el fonksiyonları 9 Delikli Peg Testi ile, görsel algılama becerileri Motor- Yetenek Olmaksızın Görsel Algılama Testi’nin 3. Versiyonu (MYOGAT-3) ile ve yaşam kaliteleri Küçük Çocuk Yaşam Kalitesi Ölçeği ile test edilmiştir. Küçük Çocuk Yaşam Kalitesi Ebeveyn Formu (KÇYKEF) ve Yenilenmiş Conners Anababa Derecelendirme Ölçeği Kısa Formu (YCADÖKF) çocukların ebeveynlerine verilerek doldurmaları istenmiştir. Çalışmamızın sonucunda DEHB ve eş tanı grubundaki çocukların TGG yaşıtlarına göre motor beceri (x2= 36,693) (p=0,001), el becerileri (x2= 10,456) ( p= 0,033), görsel algılama ( x2= 10,240) (p= 0,037) ve yaşam kalitesi (F= 3,432) (p= 0,012) seviyelerinde düşük oldukları görülmüştür. KÇYKEF’de DEHB ve eş tanı grubun ebeyenlerinin TGG yaşıtlarının ebeveynlerine göre değerlendirmelerinin düşük olduğu görülmüştür (x2= 22,113) (p= 0,001). YCADÖKF’de ise DEHB ve eş tanı grubundaki ebeyenlerin puanlamalarının TGG yaşıtlarının ebeveynlerine gore daha yüksek olduğu görülmüştür (x2=23,934)(p= 0,001). Çalışmamızın sonucunda ayrıca DEHB ve ÖÖG eş tanı grubunun denge, üst ekstremite koordinasyon ve kaba motor beceri gibi motor becerilerde diğer DEHB ve eş tanı gruplarına göre daha düşük seviyede oldukları görülmekte ve bu sonuçların bu alanda çalışan fizyoterapistlere yol gösterici olacağı düşünülmektedir