Ebeveyn kontrolü ve ebeveynlere yönelik prososyal davranış arasındaki ilişki

Thesis (M.A.)--Özyeğin University, Graduate School of Social Sciences, Department of Psychology, June 2017.Parental psychological control including negative discipline exercises such as humiliating, coercion, love withdrawal, and emotional manipulation has been negatively related to prosocial behavior in previous studies (Clark, Dahlen, & Nicholson, 2015; Kuppens, Grietens, Onghena, & Michiens, 2009). On the other hand, the relation between parental behavioral control including supervision, monitoring, and parental knowledge regarding whereabouts and emotional needs of children and prosocial behavior seems to be mixed. That is, in some studies this relation has been positive (Hong, Hwang, Tai, & Kuo, 2016; Kerr, Beck, Downs-Shattuck, Kattar, & Uriburu, 2003) while in another study there was no relation between behavioral control and prosocial behavior et al (Yoo et al., 2013). Furthermore, empirical investigations on both parental psychological and behavioral controls and prosocial behaviors are very scarce in non-Western populations. Thus, in the present study, the relations of prosocial behavior toward mothers and fathers with perceived maternal behavioral control and maternal and paternal psychological control were examined with Turkish school aged children from Bolu, Ankara, and Istanbul (mean age = 11.8, 182 girls and 173 boys). Also, the moderator role of gender on the relation between parental control and prosocial behavior was investigated. The findings revealed that there was a positive link between perceived maternal behavioral control and prosocial behaviors toward parents (both mothers and fathers), while the negative link between perceived paternal and maternal psychological control and prosocial behaviors toward mothers and fathers. Additionally, girls reported more maternal behavioral control and prosocial behavior toward mothers and fathers than boys while boys reported more maternal and paternal psychological control. Moreover, the results of hierarchical regression analyses showed that gender had no moderator role on the relations of prosocial behavior with parental behavioral control and psychological control.Ebeveynlerin çocuklarının davranışlarını duygusal manipülasyon, sevginin esirgenmesi, alay etme ve baskı yoluyla kontrol etmesini içeren psikolojik kontrol uygulamalarının çocukların olumlu sosyal davranışı ile negatif ilişkili olduğu daha önce literatürde gösterilmiştir (Clark, Dahlen, & Nicholson, 2015; Kuppens, Grietens, Onghena, & Michiens, 2009). Diğer taraftan, ebeveylerin çocuklarının nerede olduğu ve deneyimleri hakkında bilgi sahibi olması, çocuklarını süpervize etmesi ve izlemesi yoluyla çocukların davranışlarını kontrol etmesi olarak tanımlanan davranışsal kontrol ile olumlu sosyal davranışlar arasındaki ilişki karmaşık görünmektedir. Bir grup çalışma ebeveynin davranışsal kontrolu ile çocukların olumlu sosyal davranışları arasında pozitif (Hong, Hwang, Tai, & Kuo, 2016; Kerr, Beck, Downs-Shattuck, Kattar, & Uriburu, 2003) bazı çalışmalarda ise anlamlı ilişki bulunamamıştır (Yoo ve ark., 2013). Bu karışık bulgulara ek olarak, bu ilişkilere yönelik görgül araştırmalar Batı dışı popülasyonlarda oldukça azdır. Bu çalışmada, davranışsal kontrol, psikolojik kontrol ve ebeveynlere yönelik prososyal davranış Bolu, Ankara ve İstanbul'da yaşayan okul çağı dönemindeki çocuklar ve annelerinin katılımı ile incelenmiştir (ort. yaş = 11.8, 182 kız ve 173 erkek). Ayrıca, çalışmada prososyal davranış ve ebeveyn kontrolü ilişkisi için cinsiyetin moderatör rolü ve hem olumlu sosyal davranış hem de ebeveyn kontrolü için cinsiyet farklılıkları incelenmiştir. Sonuçlar literatürle uyumlu olarak psikolojik kontrol ve olumlu sosyal davranış arasında negatif, davranışsal kontrol ve olumlu sosyal davranış arasında ise pozitif ilişki olduğunu göstermiştir. Öte yandan, beklentimizin aksine, ebeveyn kontrolünün prososyal davranışla ilişkisinde cinsiyetin moderatör etkisi bulunmamıştır. Ancak beklendiği gibi, kızlar daha fazla davranışsal kontrol algıladığını rapor ederken erkekler daha fazla psikolojik kontrol algıladığını rapor etmişlerdir. Ayrıca, yine beklentilerimize paralel olarak, kızlar daha fazla hem anneye hem babaya yönelik olumlu sosyal davranış rapor etmiştir