Mitologiczny patchwork – strategie współczesne i romantyczne

The article compares diverse strategies of using mythological motifs in modern and romantic literature. The key concept here is that of patchwork – the term metaphorically describing the presence in a literary text of motifs of diverse provenience which function in different ways. In such popular and representative texts of culture as novels by Wiktor Pielewin, short stories by Michał Guzek, comic books and novels by Neil Gaiman (the artistic merit of the works in question is not the subject of the present discussion) elements borrowed from various mythologies are transformed and placed in new contexts. This strategy can be described with the help of postmodern theories (Baudlillard “game”, Barth’s “literature of exhaustion”) and it exhibits traits that are regarded as typically postmodern – eclecticism, ludic nature or intertextuality. On the other hand, mythological games in contemporary literature have also a lot in common with the literature of romanticism. In the present article the texts of contemporary authors mentioned above will be juxtaposed with works of Juliusz Słowacki (Beniowski, Samuel Zaborowski) and Novalis.W artykule podjęta jest próba porównania różnych strategii wykorzystywania motywów mitologicznych w literaturze współczesnej i romantycznej. Nadrzędnym pojęciem analizy jest patchwork – termin użyty na zasadzie metafory opisującej obecność w tekście literackim motywów i tematów mitologicznych odrębnej proweniencji i pełniących różne funkcje. W tak popularnych i uważanych z reprezentatywne tekstach kultury jak powieści Wiktora Pielewina, opowiadania Michała Guzka, komiksy i powieści Neila Gaimana (wartość artystyczna wyżej wymienionych utworów nie stanowi przedmiotu rozważań) elementy wywiedzione z różnych mitologii są transformowane i umieszczane w nowych kontekstach. Można tę strategię opisać przy pomocy pojęć wywiedzionych z koncepcji postmodernistycznych (np. „gra resztkami” Baudlillarda, „literatury wyczerpanej” Bartha), posiada ona cechy uznawane za typowe dla postmodernizmu – eklektyzmem, ludycznością, interteksualnością. Jednakże, mitologiczne gry w literaturze współczesnej też mają dużo wspólnego z literaturą romantyczną. W referacie wyżej wymienione przykłady zostawianą zestawione z twórczością Juliusza Słowackiego (np. niedokończony dramat Beniowski, Samuel Zborowski i inne) i Novalisa.Artykuł powstał w ramach projektu badawczego „Latinitas w literaturze polskiego i serbskiego romantyzmu. Studium porównawcze”. Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2011/03/N/HS2/01724. Autor jest stypendystą Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej oraz Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu