Sztucznej mądrości nie będzie

The subject of the article is the axiological consequences of reducing contemporary culture through the influence of the growing cult of artificial intelligence. Its increasingly common applications lead to the societal belief of the rationality of the model of actions which ignore not only real presence, but also the need for autotelic values in the whole cultural reality of man, in both its real and virtual dimensions. The article characterizes these autotelic values and the results of their being absent from the goals and nature of activities using artificial intelligence and its variant – cyber-intelligence – under hybrid civilization, the combination of reality understood in the classic and virtual ways. In order to point out its significant violation of cultural cohesion and increasingly significant dysfunctions, the article addresses the relationship between artificial intelligence and human rights, for both individuals and communities. This issue, omitted in posthumanist approaches, is concerning due to the concealment of existential confusion and the threat posed to cultural rights and personal security by the aggressive annexation of the space and values of everyday life through advanced applications of the technological model of intelligence.Przedmiotem artykułu jest analiza konsekwencji aksjologicznych redukcji kultury współczesnej poddanej oddziaływaniu narastającego kultu sztucznej inteligencji. Jej coraz powszechniejsze aplikacje powodują przekonanie o społecznej racjonalności modelu działań pomijających rzeczywistą obecność, ale i potrzebę wartości autotelicznych w całokształcie rzeczywistości kulturowej człowieka zarówno w jej wymiarze realnym, jak i wirtualnym. Artykuł podejmuje próbę doprecyzowania specyfiki wartości autotelicznych oraz rezultat ich nieobecności w celach i naturze działań opartych na sztucznej inteligencji oraz jej odmianie w postaci cyberinteligencji w systemie cywilizacji hybrydowej, a więc w połączeniu rzeczywistości pojętej w sposób klasyczny i wirtualny. W celu wskazania istotnego naruszenia jej kulturowej spójności oraz coraz istotniejszych dysfunkcji podniesiony został problem relacji, w jakiej sztuczna inteligencja pozostaje w stosunku do praw człowieka zarówno w ich wymiarze indywidualnym, jak i wspólnotowym. To pomijane w ujęciach posthumanistycznych zagadnienie budzi coraz większy niepokój ze względu na ukrywanie egzystencjalnego zagubienia oraz zagrożenia, jakie w obszarze praw i bezpieczeństwa kulturowego współczesnego człowieka stawia agresywna aneksja przestrzeni i wartości życia codziennego przez zaawansowane zastosowania technicznego modelu inteligencji