Eksplicytność a implicytność w świetle analizy korpusowej (meta)tekstu

The article analyzes differences in the description of discourse relations in corpus research, in particular with the reference to the use of discourse markers – expressions that tie together subsequent fragments of the text and provide information about the nature of these relations. The text presents three concepts of the description of explicitness and implicitness of the content: Rhetorical Structure Theory, Penn Discourse Treebank and the author’s original proposal and indicates the consequences of each solution. The analysis of relations with particles as metatexual expressions defined in accordance with The Nest Dictionary of Polish reveals the possibility of expressing explicitness as a representation of elements of informational structure shaped by the use of a given particle, and implicitness as a lack of representation of certain elements of this type.W niniejszym artykule zostały poddane analizie różnice w opisie powiązań tekstowych (relacji dyskursywnych) w badaniach korpusowych, w szczególności w odniesieniu do kwestii użycia ustanawiających je markerów dyskursywnych – wyrażeń wiążących ze sobą kolejne fragmenty tekstu i niosących informacje o charakterze tych powiązań. Tekst przedstawia trzy koncepcje opisu eksplicytności i implicytności przekazu treści: Rhetorical Structure Theory, Penn Discourse Treebank i propozycję autorską oraz wskazuje konsekwencje poszczególnych rozwiązań. Analiza relacji z partykułami jako wyrażeniami metatekstowymi zdefiniowanymi zgodnie ze „Słownikiem gniazdowym partykuł polskich”, przeprowadzona na potrzeby korpusu polskiego ujawnia możliwość ujęcia eksplicytności jako obecności w tekście reprezentacji elementów struktury informacyjnej ukształtowanej przez użycie danej partykuły, a implicytności jako braku reprezentacji pewnych elementów tego typu