A romantic nation: Eduards Volters’ concepts of ethnographical-statistical studies of Lithuania

The aim of this paper is to show the academic links inherent in the idea of ethnographical-statistical studies of Lithuania conceived by the Latvian ethnographer Eduards Volters (1856–1941). In as early as the end of the nineteenth century, the Latvian linguist and ethnographer was working at the Imperial Russian Geographical Society and was developing ethnographical-statistical studies to determine the “tribal” composition of the population. In an original way the theory integrated the concepts of the history of ideas and ethnographical statistics. In 1930 Volters engaged in the activities of the Lithuanian Scientific Society and introduced the concept of “the soul of a nation” in his ethnographical-statistical studies. The author of this article tests the hypothesis that the beginnings of “the soul of a nation” concept in relation to the Lithuanians are connected with the historical anthropological perspective. The author theoretically analyses the rhetoric of Volters’ idea of ethnographical statistics from the following points of view: (1) ethnographical-statistical studies of Lithuania, (2) a romantic nation, and (3) the idea of science and education.Zadaniem artykułu jest ukazanie pochodzenia i założeń koncepcji etnograficzno-statystycznych badań Litwy, które sformułował łotewski etnograf i językoznawca Eduard Volters (1856–1941). Już pod koniec XIX wieku badacz ten pracował w Carskim Rosyjskim Towarzystwie Geograficznym i prowadził etnograficzno-statystyczne badania „plemiennego” składu populacji. Teoria ta w oryginalny sposób integrowała koncepcje „historii idei” i „statystyki etnograficznej”. W 1930 roku Volters zaangażował się w działalność Litewskiego Towarzystwa Naukowego i wprowadził do swoich badań etnograficzno-statystycznych koncepcję „duszy narodu”. W artykule zostanie sprawdzone, w jakim stopniu początki idei „duszy narodu” Litwinów wiążą się z historyczną perspektywą antropologii i romantyczną koncepcją narodu w etnologii europejskiej. Teoretyczne podstawy i retoryka statystyki etnograficzne Voltersa poddane zostaną analizie z następujących punktów widzenia: 1. etnograficzno-statystycznego badania Litwy, 2. romantycznej idei narodu oraz 3. pojmowania nauki i edukacji