25 years of activity of self-government

The 25 years of activity of self-government in Poland occupy a special place in Polish history. It has been a period of dynamic political, social and economic changes and self-government units have been to a large extent creators of that change. Undoubtedly, the first years, which were also the most difficult ones, played a crucial role, and never again has it been possible to achieve the same level of enthusiasm and social involvement in the process. I was lucky to participate in the building of self-governing structures in Poland from the very beginning and at all levels. There was huge responsibility placed on the shoulders of those who were appointed to the function of a local self-government officer. The credit of trust given to them was charged with enormous social expectations. The stake 25 years ago was not only the possibility of free elections; it was the fundamental changes in all aspect of life. Decentralisation and democtratisation of the Polish state would not have been possible without active engagement of self-government, which involved the entire society in the process of change, they taught responsibility and transparency. The building of self-government in Poland was a huge logistic project, on a scale not previously encountered. Over 100 thousand state clerks transformed into independent officials, learning new skills and competences, also drawing on experiences of other countries. In result of the processof passing state property to local governments, communes and municipalities (gmina) received several millions of plots of land and over acquired over 1,500 enterprises. The experiences gained in the legislative and organisational work of the first stage of the self-governance reform, enabled Poland to enter the second stage of the reform in 1989 and to commence work of the building of district (powiat) and regional (voivodship) self-government structures. That process was completed 8 years later. Self-governance at the regional level was being developed when Poland was about to receive pre-accession funds from the European Union, a lucky moment since it was self-government that was to play a vital role in their distribution. Regional self-government is also responsible for facilitating suitable and supporting conditions for regional development and competitiveness of regions. Today, we are facing another challenge which is an optimal use of the EU funds allocated to Poland from the 2014-2020 budget. I have no doubts that we shall do it well.25 lat działalności samorządu terytorialnego w Polsce to okres w historii Polski szczególny – czas dynamicznych zmian politycznych, społecznych i gospodarczych, których samorządy w znaczącym stopniu były kreatorami. I trzeba przyznać, że to właśnie te pierwsze, najtrudniejsze przecież lata nie miały sobie równych, bo tak ogromnego entuzjazmu i zaangażowania społecznego nie udało się osiągnąć już nigdy później. Miałem szczęście uczestniczyć w budowaniu samorządu terytorialnego w Polsce niemal od początku, na wszystkich jego szczeblach. Na obejmujących swe funkcje samorządowcach spoczęła ogromna odpowiedzialność, bo kredyt zaufania, jakim ich obdarzono, związany był z ogromnymi oczekiwaniami społecznymi: 25 lat temu nie chodziło przecież tylko o możliwość przeprowadzenia wyborów samorządowych, ale o fundamentalne zmiany we wszystkich dziedzinach życia. Decentralizacja i demokratyzacja polskiego państwa nie byłyby możliwe bez samorządów. To one włączały w przemiany całe społeczeństwo, uczyły odpowiedzialności i transparentności działania. Budowa samorządu terytorialnego w Polsce była też ogromną operacją logistyczną, na niespotykana dotąd skalę ‒ 25 lat temu ponad 100 tysięcy osób z urzędników państwowych zmieniło się w samorządowych, zdobywając nowe umiejętności i kompetencje, m.in. korzystając z wcześniejszych doświadczeń innych krajów. W wyniku komunalizacji mienia gminy przejęły wtedy kilka milionów nieruchomości i ponad 1500 przedsiębiorstw. Doświadczenia legislacyjne i organizacyjne pierwszego etapu reformy pozwoliły już jednak w 1991 r. rozpocząć prace nad jej drugim etapem – tworzeniem samorządów powiatowych i wojewódzkich, co nastąpiło po ośmiu latach. Samorząd regionalny powstawał już w momencie, gdy Polska przygotowywała się na przyjęcie unijnych środków przedakcesyjnych, w których podziale samorządy regionalne miały odgrywać znaczącą rolę. To na samorządach regionalnych spoczęła odpowiedzialność za tworzenie warunków do rozwoju województwa i wzrostu jego konkurencyjności. A przed nami kolejne ogromne wyzwanie – optymalne wykorzystanie środków unijnych z okresu budżetowego 2014-2020. Nie mam żadnych wątpliwości, że zrobimy to dobrze