O kamieniach Atanasa Dałczewa i Zbigniewa Herberta – czyli o pewnym niezrealizowanym poetyckim dialogu

The paper offers an intertextual approach towards the poems Pebble (Kamyk, 1961) by Zbigniew Herbert and Stone (Камък, 1926) by the Bulgarian poet Atanas Dalchev. Although these works, emblematic for their authors’ ars poetica, reveal similar concepts, they have never been studied from a comparative perspective. In 1993 Joseph Brodsky’s comment on Pebble (Wilson Quarterly, vol. 17) puts Herbert’s work in the context of Polish history and national spirituality, while numerous analyses of Dalchev’s Stone have never provoqued similar reflections on modern Bulgarian identity. The paper defends the thesis that Brodsky’s comments on Pebble could be extended towards Dalchev’s poem provided the existence of an appropriate context for interpreting Bulgarian 20th century literature. Up to today such an interpretive background – revealing national specifics and historical experience in works that have been unambiguously recognized as individualistic – is scantily represented in critic and scholarly texts on Bulgarian literature.W artykule dokonano porównania wierszy Kamyk (1961) Zbigniewa Herberta i Kamień (1926) Atanasa Dałczewa, które, jak się okazuje, zawierają podobne treści, ale nigdy nie były przedmiotem głębszej analizy porównawczej. Tymczasem, napisany w 1993 roku komentarz Josifa Brodskiego do wiersza Kamyk (Wilson Quarterly, vol. 17), zawiera streszczenie ogólnej historii Polski i polskiego ducha narodowego, podczas gdy liczne analizy wiersza Kamień nigdy nie wywoływały refleksji nad bułgarską tożsamością narodową. Artykuł stanowi próbę obrony tezy, że stwierdzenie Brodskiego może mieć zastosowanie również do wiersza Atanasa Dałczewa i realiów bułgarskich, pod warunkiem istnienia odpowiedniego kontekstu interpretacji literatury bułgarskiej XX wieku, czyli poszukiwania specyfiki narodowej i doświadczenia historycznego, które jednoznacznie można uznać za indywidualistyczne. Jednak taki kontekst nie ma na razie zbyt wielu zwolenników w bułgarystycznych badaniach literaturoznawczych i krytycznych