MIERZENIE POZIOMU ZAUFANIA: ANALIZY PORÓWNAWCZE METOD EKSPERYMENTALNYCH I SOCJOLOGICZNYCH

There are 2 ways of trust measuring – experimental (using laboratory or field experiment) and sociological one (survey). Both are widely used by researchers all over the world. Therefore, comparison of experimental and sociological results is a hot topic, considered in many scientific works. In Ukraine laboratory experiments are not yet widespread in studying of trust, and mostly sociological methods are used. The paper examines the following issues: comparative analysis of sociological and experimental methods of trust measurement; an overview of the basic laboratory experiments used to study trust and cooperation; comparative analysis “experiments versus surveys”: presentation of the results of laboratory experiments Public Good Game (PG), conducted by the authors in the Ukraine; matching of the results of sociological and experimental measuring of confidence in Ukraine. The known laboratory experiments on verification of behavioral hypotheses, related to trust and cooperation, are the following: Trust Game (TG), Dictator Game (DG), a combination of TG-DG, Public Good Game (PG) and its modifications. Regarding the first three experiments, studies have shown that: 1) the outcome of the game significantly deviates from Nash equilibrium and the participants show deviation from self-regarding behavior; 2) experimental results may serve as valid assessments of the level of trust to people, namely trust to strangers. We have conducted a number of PG experiments among the students in order to assess the level of trust and to compare it with the results of surveys in Ukraine. In our experiments, it was found that: 1) almost 100% of participants made non-zero contributions; 2) the average contribution was 50% of participant’s revenue and is very stable. Outcomes of experiments allow to talk about certain coherence with the results of sociological surveys to estimate trust, held in Ukraine.Istnieją dwa sposoby pomiaru poziomu zaufania - eksperymentalne (z wykorzystaniem laboratorium lub eksperymentów w warunkach naturalnych) i socjologiczne (badania kwestionariuszowe). Oba są szeroko wykorzystywane przez naukowców z całego świata. Dlatego porównanie wyników badań eksperymentalnych i socjologicznych to interesujący temat, podejmowany w wielu pracach naukowych. Badania nad zaufaniem za pomocą eksperymentów laboratoryjnych nie są na Ukrainie często stosowane, głównie wykorzystuje się socjologiczne metody badawcze. W artykule zawarto: analizę porównawczą socjologicznych i eksperymentalnych metod pomiaru zaufania; przegląd podstawowych badań laboratoryjnych stosowanych do badania zaufania i współpracy; analizę porównawczą eksperymentów i badań kwestionariuszowych; prezentację wyników badań laboratoryjnych z wykorzystaniem gier PG (Public Good Game), prowadzonych przez autorów na Ukrainie; dopasowanie wyników badań eksperymentalnych i pomiarów socjologicznych na temat zaufania na Ukrainie. Znane są następujące eksperymenty laboratoryjne dotyczące weryfikacji hipotez behawioralnych, związanych z zaufaniem i współpracą: Trust Game (TG, gra w zaufanie), Dictator Game (DG, gra dyktator), połączenie TG-DG, Public Good Game (PG, gra dotycząca dobra publicznego) i ich modyfikacje. W związku z trzema pierwszymi eksperymentami badania wykazały, że: 1) wyniki gry znacznie odbiegają od stanu równowagi Nasha a także uczestnicy pokazują odchylenia od zachowania w świetle własnej oceny; 2) wyniki eksperymentu mogą jednak służyć jako istotne w zakresie oceny poziomu zaufania do ludzi, przede wszystkim zaufania do osób obcych. Przeprowadziłyśmy szereg eksperymentów PG wśród studentów, w celu określenia poziomu zaufania i porównałyśmy je z wynikami badań na Ukrainie. W świetle wyników naszych eksperymentów: 1) prawie 100% uczestników dokonało niezerowych wkładów; 2) średnia składka wynosiła 50% przychodów uczestnika i była bardzo stabilna. Rezultaty eksperymentów pozwalają mówić o pewnej spójności z wynikami badań socjologicznych dotyczących szacowania poziomu zaufania, które przeprowadzono na Ukrainie