Zaufanie do władz publicznych w warunkach kryzysu

The aim of the paper is to provide an overview of the existing studies concerning the phenomenon of public trust in government. Low trust in government has been frequently defined as a key problem influencing the policy process in many countries. The economic crises reinforced the importance of trust and triggered public debates on the necessary reforms of the public sector. The paper examines the key theories and research conducted by social scientists with a particular emphasis on the role of trust in risk societies. The review of the existing literature concentrates on the drivers of trust, showing the importance of two interlinked logics: the logic of consequences (the performance approach) and the logic of appropriateness (the process approach). The first one explains trust as a result of outputs and outcomes of government policies and services. The logic of appropriateness claims that trust is built on values and identity and depends on the adoption by governments the rules of integrity, openness, responsiveness and transparency. Trust in government is also deeply rooted in a broader system of rules, norms and values known as the trust culture. The last part of the paper is an attempt to trace an impact of an economic crisis on public trust. Studies of public opinion do not fully confirm the opinions on low trust and a decline in trust in government and trust in public administration in times of crisis. Some studies reveal considerable fluctuations of public trust in selected countries. In other countries, the public evaluation of government and public administration is high and there are only slight modifications in citizens' perception of the government.Celem artykułu jest dokonanie przeglądu współczesnych badań poświęconych zjawisku publicznego zaufania do władz publicznych. W wielu państwach niski poziom tego zaufania jest często uznawany za kluczowy czynnik determinujący proces polityki publicznej. Kryzys ekonomiczny ukazał w pełni znaczenie zaufania, inicjując publiczne debaty na temat koniecznych reform sektora publicznego. Tekst przedstawia kluczowe teorie dotyczące roli zaufania w społeczeństwach ryzyka i wyniki prowadzonych przez przedstawicieli nauk społecznych badań koncentrujących się na tym właśnie temacie. W przeglądzie literatury szczególnie wyeksponowano zagadnienie uwarunkowań zaufania, ukazując znaczenie dwóch powiązanych ze sobą podejść; logiki konsekwencji (uwypuklającej znaczenie wyników działalności władz publicznych) oraz logiki stosowności (uwypuklającej proces działania). Pierwsze podejście wyjaśnia zaufanie jako efekt polityk i usług oferowany przez władze publiczne. Przy drugim zakłada się, że zaufanie jest budowane na wartościach i tożsamości oraz zależy od tego, w jakim stopniu władze publiczne realizują zasady uczciwości, otwartości, elastyczności i przejrzystości. Zaufanie do władz publicznych jest także głęboko zakorzenione w systemie norm i wartości, określanych jako kultura zaufania. W ostatniej części artykułu podjęto próbę analizy wpływu kryzysu ekonomicznego na zaufanie do władz publicznych. W wielu państwach badania opinii publicznej nie potwierdzają w pełni poglądów o niskim poziomie zaufania do rządu i administracji publicznej czy jego spadku w czasach kryzysu. W niektórych krajach badania wykazują znaczące fluktuacje zaufania, w innych mamy do czynienia z wysokimi ocenami rządu i administracji publicznej oraz jedynie niewielkimi zmianami w postrzeganiu władz publicznych przez obywateli