Erken Çocukluk Eğitimi Kurumlarının Dış Mekanları Üzerine Bir Derleme: Tasarım ve Değerlendirme

Oyun üzerine yapılan pek çok çalışmanın sonucunda erken çocukluk döneminde oyunun önemi kabul edilmiştir. Ancak oyun, son yıllarda, birçok ülkede sadece iç mekanda gerçekleşen bir süreç gibi algılanmaktadır. Dolayısıyla oyunu destekleyen ve oyun için elverişli ortamlara ilişkin düzenlemelerin ve ölçütlerin çoğu, iç mekan gözetilerek yapılmaktadır. Bu durumun doğal bir sonucu olarak erken çocukluk eğitimi kurumlarının dış mekanları ve dış mekan oyunlarını inceleyen çalışmalar çarpıcı sonuçlar ortaya koymuşlardır. Örneğin bu çalışmalar, dış mekanların çoğunlukla çocukları işlevsel/fonksiyonel oyuna yönlendiren ve fiziksel gelişimi destekleyen sabit oyun donanımlarından oluştuğunu ve serbest parçalar (loose parts) olarak belirtilebilecek, çocuğun kendi ilgi ve gereksinimleri doğrultusunda, amacına uygun veya amacı dışında kullanabileceği materyallerden yoksun oyun alanları olduğunu belirtmişlerdir. Bu nedenle dış mekanların, sahip olduğu potansiyeli ortaya çıkarabilecek biçimde ve yapı-inşa oyunları, dramatik oyunlar, kurallı oyunlar, birlikte oyun, işbirlikçi oyun gibi oyunlara yönelik olarak tasarlanmasına gereksinim vardır. Ancak yapılacak tasarım kadar tasarımın etkililiğini arttıracak veya azaltacak etkenlerin belirlenip gerekli düzenlemelerin yapılması da önemlidir. Bu nedenle bu çalışmada var olan bilgi birikiminden yararlanılarak dünyada ve Türkiye’de dış mekanlar ve dış mekan oyunlarına ilişkin çalışmaların sentezlenmesi amaçlanmış ve bu sentez doğrultusunda gerek tasarımcılara gerekse araştırmacı ve uygulayıcılara rehber olması düşünülen birtakım temel ilkeler ortaya koyulmuştur