Metaphors in translation: La Vraie Vie by Adeline Dieudonné translated into Polish

Tematem niniejszej pracy są metafory w przekładzie literackim. Analizowanym materiałem jest polski przekład powieści "La Vraie Vie" belgijskiej pisarki Adeline Dieudonné. Metafory w analizowanej powieści są wszechobecne i rozciągają się niekiedy na kilka stron. Podjęcie tego tematu jest ważne nie tylko ze względu na problemy tłumaczeniowe, jakie może powodować metafora, ale także na specyfikę tej figury retorycznej. Głównym celem niniejszej pracy jest odpowiedź na pytanie, czy obraz niesiony przez metaforę może być rozumiany w ten sam sposób w dwóch różnych językach i kulturach, a co za tym idzie, czy tłumaczenie metafor jest możliwe. Praca składa się z dwóch części, teoretycznej i analitycznej. Pierwszy rozdział jest próbą definicji metafory. Przedstawiamy w nim różne koncepcje metafory, od starożytności do czasów współczesnych. Celem pierwszego rozdziału jest również zobaczenie, jak powstają metafory i jak je poprawnie znaleźć w tekście. Drugi rozdział jest próbą znalezienia problemów, jakie mogą napotkać tłumacze podczas przekładu metafor. Przede wszystkim zadajemy sobie w nim pytanie czy metafora jest przetłumaczalna. Dodatkowo w drugim rozdziale opisujemy techniki tłumaczeniowe metafor bazując na teoriach, m.in. Petera Newmarka, Teresy Dobrzyńskiej, Raymonda Van den Broecka czy Gideona Toury’ego. Trzeci rozdział poświęcony jest powieści "La Vraie Vie" i zawartymi w niej metaforami. Końcowa analiza jest porównaniem fragmentów (zawierających metafory) wersji oryginalnej i polskiego przekładu powieści. W pracy udowodniono, że tłumaczenie metafor jest zadaniem jednocześnie trudnym i ciekawym. Z kolei tłumaczenie metafor w taki sposób, aby niosły one ten sam obraz, co w tekście źródłowym jest zadaniem możliwym, ale niełatwym. Zauważono także, że metafory powinny być traktowane w tekście jako część większej całości, a próba zrozumienia ich sensu powinna mieć kluczowe miejsce w procesie tłumaczenia. Ponadto, zaobserwowano, że znalezienie dokładnego odpowiednika metafory w języku docelowym nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem, bowiem takie działanie może w niektórych przypadkach przykryć styl wersji oryginalnej.This study is focused on metaphors in literary translation. The corpus studied is the Polish translation of "La Vraie Vie" by the Belgian writer Adeline Dieudonné. The metaphors in the analyzed novel are omnipresent and sometimes extend over several pages. Tackling this topic is important not only because of the translation problems that metaphor can cause, but also because of the specificity of this figure of speech. The main purpose of this study is to answer the question of whether the image conveyed by a metaphor can be understood in the same way in two different languages and cultures, and thus whether the translation of metaphors is possible. This study consists of two parts, theoretical and analytical.The first chapter is an attempt to define metaphor. It presents different concepts of metaphor, from ancient to modern times. The purpose of the first chapter is also to see how metaphors are created and how to find them correctly in a text.The second chapter is an attempt to find the problems that translators may encounter when translating metaphors. First, we ask whether a metaphor is translatable. Also, in the second chapter, we describe translation strategies applicable to metaphors based on the theories of Peter Newmark, Teresa Dobrzyńska, Raymond Van den Broeck, and Gideon Toury, among others.The third chapter focuses on the novel "La Vraie Vie" and the metaphors it contains. The final analysis consists of a comparison of fragments (containing metaphors) from the source text and the Polish translation of the novel.The present study shows that translating metaphors is both a difficult and interesting task. In turn, translating metaphors so that they convey the same image as in the source text is possible but not easy. It has also been observed that metaphors must be treated as part of a larger whole in the text, and that the attempt to understand their meaning must occupy an essential place in the translation process. Furthermore, it was observed that finding an exact equivalent of a metaphor in the target language is not always the best solution, as such an approach may in some cases distort the style of the source text.Cette étude porte sur les métaphores dans la traduction littéraire. Le corpus étudié est la traduction polonaise de "La Vraie Vie" de l’écrivaine belge Adeline Dieudonné. Les métaphores dans le roman analysé sont omniprésentes et s’étendent parfois sur plusieurs pages. Aborder ce sujet est important non seulement en raison des problèmes de traduction que la métaphore peut causer, mais aussi en raison de la spécificité de cette figure de rhétorique. Le but principal de cette étude est de répondre à la question de savoir si l’image portée par une métaphore peut être comprise de la même manière dans deux langues et cultures différentes, et donc si la traduction des métaphores est possible. Cette étude comprend deux parties, théorique et analytique. Le premier chapitre est une tentative de définition de la métaphore. Nous y présentons différents concepts de métaphore, de l’Antiquité aux temps modernes. L’objectif du premier chapitre est également de voir comment les métaphores sont créées et comment les trouver correctement dans un texte.Le deuxième chapitre est une tentative de trouver les problèmes que les traducteurs peuvent rencontrer lors de la traduction de métaphores. Tout d’abord, nous nous demandons si une métaphore est traduisible. De plus, dans le deuxième chapitre, nous décrivons des procédés de traduction applicables aux métaphores en nous appuyant sur les théories de Peter Newmark, Teresa Dobrzyńska, Raymond Van den Broeck et Gideon Toury, entre autres.Le troisième chapitre est consacré au roman "La Vraie Vie" et aux métaphores qui y figurent. L’analyse finale consiste à comparer des fragments (contenant des métaphores) du texte source et de la traduction polonaise du roman.La présente étude montre que la traduction des métaphores est une activité à la fois difficile et intéressante. À son tour, la traduction des métaphores de manière qu’elles véhiculent la même image que dans le texte source est possible mais pas facile. Il a également été observé que les métaphores doivent être traitées comme faisant partie d’un ensemble plus vaste dans le texte, et que la tentative de comprendre leur signification doit occuper une place essentielle dans le processus de traduction. De plus, il a été observé que trouver un équivalent exact d’une métaphore dans la langue cible n’est pas toujours la meilleure solution, car une telle démarche peut dans certains cas dénaturer le style du texte source