Vakıf Üniversitelerinin Türkiye Yükseköğretim Sistemine etkilerinin incelenmesi

ÖZETAraştırmanın amacı, vakıf üniversitelerinin Türkiye yükseköğretim sistemi üzerindekietkilerini, devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan akademisyen algıları çerçevesindeincelemektir. Vakıf üniversitelerinin etkileri, ekonomik, eğitim-öğretim, araştırma, toplumsalve yönetsel boyutlarda ele alınmıştır.Çalışmada nicel ve nitel iki ayrı alan araştırması yürütülmüştür. Nicel araştırmada İstanbul,Ankara ve İzmir’deki vakıf ve devlet üniversitelerinde çalışan 328 öğretim elemanına “VakıfÜniversitelerinin Türk Yükseköğretim Sistemi Üzerindeki Etkilerine Dönük AkademisyenGörüşleri” başlıklı anket uygulanmış; nitel araştırmada İstanbul’daki devlet ve vakıfüniversitelerinde çalışan 15 öğretim elemanıyla yarı yapılandırılmış görüşmelergerçekleştirilmiştir.Araştırmanın sonuçlarına göre, akademisyenler vakıf üniversitelerinin istihdam yarattığı,yurtdışına gidecek öğrencileri yurtiçinde tuttuğu ve devlet üniversitelerindeki yığılmayıazaltarak devletin eğitim yükünü hafiflettiğini düşünmektedir. Yükseköğretimde okullaşmaoranını arttırmak, devlet üniversiteleriyle rekabet yaratıp kaliteyi yükseltmek, beyin göçünüyavaşlatmak, vakıf üniversitelerine dönük olumlu toplumsal algılardandır. Ancak bölümaçarken öğrenci çekebilecek, mezuniyet sonrası iş bulma olasılığı yüksek programlaraçmaları, iş güvencesinin düşüklüğü olumsuz algılanmaktadır. Araştırma boyutundaakademisyenler vakıf üniversitelerinin henüz bir katkıda bulunmadığını düşünürken, yönetselboyutta, kurucularının vakıf üniversitelerini kendi şirketleri gibi görme eğiliminin vemütevelli heyetinin yönetime ve akademik konulara karışmasının kurumsallaşma sürecini veözerkliği engelleyici bir etki yarattığı algısı vardır.Akademisyen algıları kurum türü, farklı kurum tür deneyimi, görev unvanı, kıdem, fakülte,öğrencilik deneyimi ve yöneticilik gibi bağımsız değişkenlere göre çeşitli düzeylerde farklılıkgöstermektedir. ABSTRACTThis study examines the effects of foundation universities on the Turkish higher educationsystem through state and foundation university academic staff perceptions. These effects havebeen categorised as economic, instructional, research, social, and administrative.This exploratory study consists of both quantitative and qualitative research. In thequantitative research, 328 members of academic staff employed in state and foundationuniversities in İstanbul, Ankara and İzmir filled out a questionnaire designed by theresearcher. In the qualitative section, 15 academic staff members were interviewed for theirperceptions about foundation universities.Academic staff agree that foundation universities create employment opportunities; keep thepotential university students in the country; and ease the financial burden of the state byproviding higher education. Increasing the number of university graduates, raising qualitythrough competition, and reversing the brain drain are also regarded as positive effects.Academics think offering popular programs with high job prospects to attract students,accepting academically challenged but affluent students and low job security are somenegative aspects. In addition, the interventions of founders are considered to hamper theprocess of institutionalisation.Some independent variables of the research (institution type, experience in a differentinstitution, faculty, studying in a foundation university) make significant differences onacademic staff perceptions