Üniversite öğrencilerinde sosyal kaygıyı yordayan ailesel ve bilişsel faktörler

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin algıladıkları anne baba tutumlarının ve bazı bilişsel düşünce hatalarının, sosyal kaygı düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Ege Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve İstanbul Arel Üniversitesi'nde eğitim görmekte olan, 19-23 (Ort = 20.94, Ss = .83) yaşları arasındaki 310 üniversite öğrencisi (165 kadın, 145 erkek) çalışmaya katılmıştır. Araştırmada, öğrencilere Demografik Bilgi Formu, Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği (LSKÖ), Ana Babaya Bağlanma Ölçeği (ABBÖ), İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği (İİBÇÖ) ve Sosyal Düşünceler ve İnançlar Ölçeği (SDİÖ) uygulanmıştır. Katılımcıların sosyal kaygı düzeyleri cinsiyet, okudukları bölüm, başarı düzeyi, ailede psikiyatrik tanı bulunması ve arkadaş sayılarına göre karşılaştırıldığında, sosyal kaygı düzeylerinde sadece ailede psikiyatrik tanı bulunup bulunmaması açısından anlamlı farklılık bulunmuştur. Algılanan anne baba tutumları, ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar, ve sosyal düşünce ve inançların sosyal kaygı üzerindeki etkisini araştırmak ve ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ile sosyal düşünce ve inançların bu ilişkideki aracı rolünü incelemek amacıyla yapısal eşitlik analizi yapılmıştır. Beklendiği gibi, algılanan anne baba tutumları örtük değişkeninin İlgi/Kontrol ve Aşırı Koruma alt boyutlarının sosyal kaygıyı anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur. İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar değişkeninin Yakınlıktan Kaçınma, Zihin Okuma ve Gerçekçi Olmayan İlişki Beklentisi alt boyutlarının, Sosyal Düşünce ve İnançlar değişkeninin ise Sosyal Yetersizlik ve Sosyal Karşılaştırma alt boyutlarının sosyal kaygıyı anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur. İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ile sosyal düşünce ve inançların algılanan anne baba tutumları ve sosyal kaygı arasındaki ilişkide aracı rolü olduğu bulunmuştur. Tüm bulgular literatür ışığında tartışılmış, ileride yapılabilecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur