Muhasebe defterlerine göre (1279-1289/1862-1872) Pertevniyal Valide Sultan Vakfı

MUHASEBE DEFTERLERİNE GÖRE (1279-1289/1862-1872)PERTEVNİYAL VALİDE SULTAN VAKIFLARITezimizin ana çalışma konusu Pertevniyâl Valide Sultan vakıflarının Hicrî 1279-1289 / Mîladi1862-1872 yılları arasındaki Osmanlıca muhasebe kayıtlarının döneminin şartları içerisinde değerlendirilmesi ve belgelerin latinize edilip ilim aleminin istifadesine sunulmasını kapsamaktadır. İslam medeniyeti içerisinde vakıf kültürünün çok önemli bir yeri olduğunu biliyoruz. Hayır yapma geleneği, Osmanlılarda toplumun ihtiyacı olan hizmetlerin ağırlıklı olarak vakıflar eliyle karşılanmasıyla devam etmiştir. Bu da toplumun her kesiminde paranın ve malın belirli süre ve belirli şartlarla vakfedilerek, vakfeden tarafından toplumda ihtiyacı olan kesimlere dağıtılmasını sağlamıştır. Osmanlı Vakıfları sadece bununla da kalmamış, aynı zamanda kamunun ihtiyacı olan kimi iskan hizmetlerini de üstlenerek medeniyetin ilerlemesine katkıda bulunmuşlardır. Pertevniyâl Valide Sultan kişiliği ve yaptığı hayırlarıyla öne çıkan bir karakterdir, bu sebeple vakıf-medeniyet ilişkisinin son dönem Osmanlıdaki öne çıkan örneklerindendir. Onun inişli çıkışlı hayatında belki de değişmeyen tek şey yaptığı hayırları olmuştur. Bu çalışmada Pertevniyâl Sultan vakıflarının muhasebe kayıtlarını inceleyerek vakfedilen mal, para gibi menkul ve gayri menkul kıymetlerin vakfiyelerinde kaydedildiği şekilde harcanıp harcanmadığı, vakfın gelir-gider dengesi, sermaye ile yapılan yatırımların karlı olup olmadığının sağlamasını görmüş olduk. Aynı zamanda vakıf gelir ve gider dengesini ve harcama kalemlerinden dönemin piyasa değerlerini ortaya koymaya çalıştık. Bununla birlikte muhasebe kayıtlarından dönemin dinî, sosyal ve ekonomik alt yapısına dönük bilgiler elde etmeye ve bunları değerlendirmeye gayret ettik.--------------------ABSTRACTThe main subject of our thesis is the translation of the Ottoman accounting records of Pertevniyal Valide Sultan’s Waqf in Ottoman Empire between H. 1279-1289/M.1862-1872. The foundation culture in the Ottoman civilization has a very important place. The services that the society needs are mainly met by the foundations. Foundations not only with this, but also by taking the necessary housing services of the public has contributed to the advancement of the Islamic civilization on the Ottoman scale. Pertevniyal Valide Sultan is a character that stands out with her personality and charity, so it is one of the prominent examples of the foundation-civilization relationship in the Ottoman Empire. Perhaps the only thing that hasn't changed in her bumpy life is her charity. By examining the accounting records of the foundations, we will see whether the securities, such as goods and money, spent on the foundations, are spent properly. At the same time, we will try to reveal the balance of income and expenses and the market values of the period from the expenditure items. In addition, we will try to obtain and evaluate the religious, political and economic infrastructure of the period from accounting records