Uticaj navodnjavanja i đubrenja azotom na prinos i produktivnost utrošene vode šećerne repe

Experiments were conducted at Rimski Šančevi experiment field of Institute of Field and Vegetable Crops, on a calcareous chernozem soil on the loess terrace, from 2004 to 2006. The experiments included a variant of irrigation (T1) and a no irrigated control (T0) and four variants of nitrogen fertilization, N1 90, N2 120, N3 150 and N4 180 kg ha-1. Coefficients of irrigation water use efficiency (I/WUE, t ha-1/mm) and evapotranspiration water use efficiency (ETm/WUE and ETa/WUE, t ha-1/mm) were used to assess the effect of applied irrigation schedule on the yield of sugar beet root and water productivity both in irrigation and rained condition under different variants of nitrogen fertilization. As there were no statistically significant differences in sugar beet root yield either among the variants with high nitrogen doses or among the values of I/WUE, ETm/ WUE and ETa/WUE, the variant of nitrogen fertilization with 120 kg ha-1 is adequate for both irrigation and rained conditions. Higher values of ETa/WUE in relation to ETm/ WUE indicated that water consumption by sugar beet was more productive under rained than under conditions of irrigation. Low values of I/WUE in some years and higher values of ETa/WUE than ETm/WUE in the period of study indicate that irrigation in the climate of Vojvodina is supplementary in character. .Eksperimentalna istraživanja su obavljena na oglednom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo na Rimskim Šančevima, na zemljištu tipa karbonatni černozem lesne terase u periodu od 2004-2006. godine. U ogledu su bile zastupljene varijanta sa navodnjavanjem (T1) i kontrolna, nenavodnjavana varijanta (T0) i četiri varijante đubrenja azotom N1 90, N2 120, N3 150 i N4 180 kg ha-1. Koeficijenti iskorišćenosti vode dodate navodnjavanjem (I/WUE, t ha-1/mm) i vode utrošene na evapotranspiraciju (ETm/WUE and Eta/WUE, t ha-1/mm) su korišćeni za ocenu efekta realizovanog zalivnog režima na prinos korena šećerne repe, odnosno za ocenu produktivnosti utrošene vode kako u navodnjavanju tako i u uslovima prirodne obezbeđenosti biljaka vodom, na raličitim varijantama đubrenja azotom. Navodnjavanje nije signifikantno uticalo na visinu prinosa korena šećerne repe ali je prinos u uslovima navodnjavanja bio veći za 9,4%, odnosno 8,01 t ha-1. Kako nisu utvrđene statistički značajne razlike u postignutim prinosima korena šećerne repe i koeficijenata I/WUE, ETm/WUE, ETa/WUE između varijanti sa visokim dozama đubrenja azotom, upućuje na zaključak da je varijanta đubrenja azotom 120 kg ha-1 prihvatljiva kako za uslove navodnjavanja tako i za uslove prirodne obezbeđenosti biljaka vodom. Veće vrednosti ETa/WUE u odnosu na ETm/WUE ukazuju na produktivniju potrošnju vode u uslovima prirodne obezbeđenosti biljaka vodom u odnosu na proizvodnju šećerne repe u uslovima navodnjavanja. Niske vrednosti I/WUE u pojedinim godinama kao i veće vrednosti ETa/WUE u odnosu na ETm/WUE u periodu istraživanja ukazuju na dopunski karakter navodnjavanja u klimatskim uslovima Vojvodine.