The linguistic construction of non-binary gender identities in contemporary Spanish

Tematem pracy jest językowa konstrukcja niebinarnej tożsamości płciowej przez użytkowników współczesnego języka hiszpańskiego. Terminem „niebinarny” określamy szeroki wachlarz tożsamości płciowych, które nie wpisują się w binarny podział na kobiety i mężczyzn - model, który stanowi normę w większości współczesnych społeczeństw i wyraża się na różnych poziomach ich systemów językowych. Bazując na teorii performatywności płci amerykańskiej filozofki Judith Butler (2002; 2007), wychodzimy z założenia, iż osoby, które nie identyfikują się z tym binaryzmem będą szukać strategii (w tym strategii językowych) do konstruowania i wyrażania swojej tożsamości płciowej wykraczając poza model binarny i, tym samym, naruszając normy (w tym normę językową), według których ich tożsamość nie jest społecznie uznawana. W części teoretycznej pracy zgłębiamy pojęcia tożsamości i płci społeczno-kulturowej oraz analizujemy rolę języka i dyskursu w procesie tworzenia tożsamości. Ponadto, staramy się zbadać złożoną relację pomiędzy płcią i rodzajem gramatycznym w hiszpańskim systemie językowym. W części praktycznej pracy przedstawiamy wyniki badania przeprowadzonego wśród trzynastu hiszpańskojęzycznych osób niebinarnych, którego celem było zidentyfikowanie i analiza strategii językowych stosowanych przez te osoby do konstruowania i wyrażania swojej tożsamości płciowej. Taktyki wykryte w korpusie badania realizowane są na różnych poziomach systemu językowego: leksykalnym, morfosynktatycznym, dyskursywnym i antroponimicznym.The subject of the paper are the linguistic strategies of Spanish-speaking non-binary individuals to construct and express their gender identity. We use the term “non-binary” to denote a wide scope of gender identities that don’t subscribe to the binary division between men and women, a paradigm that constitutes a norm in the majority of modern societies and is reflected at different levels of their linguistic systems. Based on the theory of gender performativity by the American philosopher Judith Butler (2002; 2007), we assume that people who don't identify with this binarism will look for strategies to construct and express their gender identity beyond the binary norms (including the linguistic norm) that make their identity socially invisible. In the theoretical part of the paper, we study the concepts of identity and gender and we analyse the role of language and discourse in the identity construction process. Moreover, we try to examine the complex relation between gender, seen as a sociocultural phenomenon, and grammatical gender in the Spanish linguistic system. In the practical part of the paper, we present the results of a research, carried out among thirteen Spanish-speaking non-binary people, that aimed to identify and analyse the strategies used by these individuals to construct and express their gender identity. The strategies detected in the corpus of the study are exercised at different levels of the linguistic system: lexical, morphosyntactic, discursive and anthroponymic.El tema de la memoria es la construcción lingüística de las identidades de género no binarias por los hablantes del español actual. Con el término "no binario" entendemos todo tipo de identidades de género que no se circunscriben en el paradigma binario hombre-mujer, el cual constituye la norma en la mayoría de las sociedades modernas y queda reflejado en diferentes niveles de sus sistemas lingüísticos. Apoyándonos en la teoría de la performatividad de género formulada por la filósofa estadounidense Judith Butler (2002; 2007), partimos de la hipótesis de que las personas que no se identifican con este binarismo buscarán estrategias —entre otras, lingüísticas— para construir y expresar su identidad de género más allá del modelo binario, transgrediendo de esta manera las normas (incluída la norma lingüística) que les imposibilitan ser reconocidas dentro de la sociedad. En la parte teórica estudiamos los conceptos de identidad y género sociocultural y el papel de la lengua y el discurso en el proceso de construcción de identidades. Asímismo, tratamos de examinar la compleja relación entre el género sociocultural y la categoría de género gramatical en el sistema lingüístico del español. En la parte analítica del estudio, presentamos los resultados de una investigación realizada entre trece hablantes del español que se identifican como personas no binarias con el objetivo de identificar y analizar las posibles estrategias que dichas personas utilizan para construir y expresar su identidad de género. Las tácticas detectadas en el corpus de la investigación se realizan en diferentes niveles del sistema lingüístico: léxico, morfosintáctico, discursivo y antroponímico