Analiza tłumaczeń elementów kulturowych w sitcomie Friends oparta na badaniu reakcji

W niniejszej pracy zbadano strategie tłumaczeniowe wykorzystane podczas tłumaczenia amerykańskiego serialu Przyjaciele (ang. Friends) i skutek zastosowania poszczególnych rozwiązań tłumaczeniowych. Zanalizowane zostały dwie wersje tłumaczeniowe: jedna z oficjalnych wersji lektorskich oraz napisy przygotowane przez fanów serialu. Jako że tłumaczenie serialu należy do kategorii przekładu audiowizualnego, w pracy została opisana jego charakterystyka. Przedstawiono także klasyfikację elementów kulturowych, których tłumaczenia analizowane są w dalszej części dysertacji. Zaprezentowano także klasyfikację strategii tłumaczeniowych, która została wykorzystana przy analizie tłumaczeń. W części badawczej wykorzystano także klasyfikację żartów opartą na taksonomii stworzonej przez Martíneza-Sierrę. W części analitycznej opisano strategie tłumaczeniowe zastosowane przez tłumaczy a także podjęto próbę oceny, jaki efekt może mieć ich zastosowanie. Część badawcza pracy składa się z dwóch elementów: analizy jakości tłumaczeń opartej na reakcji respondentów oraz subiektywnej opinii respondentów. Do przeprowadzenia badań wykorzystane zostały filmiki przedstawiające badane sceny oraz kwestionariusze. Zgromadzony w ten sposób materiał pozwolił ocenić, która wersja tłumaczeniowa bardziej odpowiada polskiemu widzowi, jakie strategie tłumaczeniowe najlepiej oddają sens oryginalnej wersji. We wnioskach podjęto też próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób tłumacz powinien podchodzić do źródeł, w których występuje nagromadzenie elementów kulturowych.In this dissertation translation strategies used in translations of the American sitcom Friends and the impact of the applied translation solutions were examined. Two translations were analyzed: one of official voice-over versions and subtitles prepared by sitcom’s fans. Due to the fact that translation of the TV series belongs to the category of audiovisual translation, in the dissertation its’ characteristic was discussed. The classification of culture-specific items was presented, as their translations are analyzed in the analytical part of the dissertation. The classification of translation strategies was elaborated on and then used in the analysis of translations. In the analytical part classification of jokes based on the Martinez-Sierra’s taxonomy was used. In the research part strategies used by translators were discussed and the attempt to answer the question what impact their usage may have was made. The analytical part consists of two elements: the analysis of the translations’ quality based on respondents reactions and on their subjective opinion. Short videos with the analyzed scenes and questionnaires were used to carry out the research. The material gathered in this way enabled to assess which version of translation is preferred by a Polish viewer, which translation strategies reflect the sense of the original most accurately. In the conclusion the attempt to answer the question how a translator should approach sources in which many culture-specific items can be found was made