Translating (in) the sitcom Friends

Przedmiotem niniejszej pracy są wybrane polskie tłumaczenia sitcomu „Przyjaciele”, ich recepcja oraz istotne dla niej konteksty, do których zalicza się teoria humoru oraz cechy gatunkowe sitcomu. Ważne tło stanowi także obecny w serialu „Przyjaciele” wizerunek tłumacza i sposób obrazowania języków obcych. W skład korpusu wchodzi cały materiał w wersji oryginalnej oraz w dwóch różnych polskich wersjach językowych: pierwsza dostępna jest na płytach DVD, których dystrybutorem jest Galapagos Sp. z o. o., a druga na platformie streamingowej HBO. Fragmenty poświęcone recepcji oraz zawierające porównanie i analizę wybranych dialogów oparte są przede wszystkim na wynikach przeprowadzonej przeze mnie ankiety utworzonej za pomocą Formularzy Google, którą udostępniłam polskim fanom serialu za pośrednictwem mediów społecznościowych. W części analitycznej, zestawiając tekst oryginalny z dwoma polskimi tłumaczeniami, omówiłam fragmenty dialogów, które ankietowani ocenili jako mniej zabawne po polsku niż po angielsku. Celem badań było znalezienie i nazwanie przyczyn, dla których polskie tłumaczenia „Przyjaciół” oceniane są przez wielu widzów tak surowo oraz wyciągnięcie ogólnych wniosków na temat przekładu sitcomu, trudności z nim związanych i oczekiwań odbiorców względem polskich wersji językowych. Zaprezentowane w pracy badania obrazują złożoność aspektów istotnych dla przekładania tego gatunku telewizyjnego oraz przekrój opinii polskojęzycznych widzów na temat tłumaczeń „Przyjaciół”. Przeprowadzona analiza wskazuje również na zależności między warunkami pracy tłumacza a jakością przekładu. Do pracy załączono aneks zawierający ankietę skierowaną do widzów oraz jej wyniki.This dissertation discusses selected Polish translations of the sitcom “Friends” and the way they were received by viewers. The theory of humor and the genre features of sitcom are included as important contexts, alongside the images of the translator, foreigners, and foreign languages as depicted in the series. The corpus includes the entire series in its original version and in two Polish subtitled translations: one available with the DVDs distributed by Galapagos LLC, and the other from the HBO streaming platform. The discussion of reception, as well as the comparative analysis of selected dialogues, are based primarily on the results of a survey I created using Google Forms. The survey was distributed among Polish fans of the series via social media. I analysed fragments of dialogues that respondents found less funny in Polish than in English, juxtaposing the original text with two Polish translations. The aim of this research was to identify the reasons why Polish translations of “Friends” are judged so harshly by many viewers and to draw more general conclusions about translating sitcoms, the difficulties associated with this process, and the recipients’ expectations regarding Polish versions. The dissertation illustrates the complexity of aspects important for translating this TV genre. It gathers and discusses viewers’ opinions on Polish translations of “Friends”. Additionally, the analysis points to the connection between translators’ working conditions and the quality of translations they produce. The dissertation includes an appendix with the survey addressed to viewers and its results