Church and State in the Thought of Marsilius of Padua

Celem pracy jest rekonstrukcja koncepcji państwa i Kościoła zawartych w głównych dziełach Marsyliusza z Padwy, jak również proponowanego przez tego myśliciela modelu relacji między państwem i Kościołem.W pierwszym rozdziale przedstawiono zarys historii średniowiecznej debaty nad problemem relacji między dwiema władzami: królewską i kapłańską, a także zwięzłą charakterystykę najważniejszych stanowisk formułowanych w tym sporze m.in. przez św. Bernarda z Clairvaux, Idziego Rzymianina, św. Tomasza z Akwinu, Dantego Alighieri i Jana z Paryża.W drugim rozdziale zawarta jest analiza teorii państwa i prawa sformułowanej przez Marsyliusza z Padwy na kartach „Defensor pacis” i „Defensor minor”.Trzeci rozdział poświęcony jest myśli teologicznej Marsyliusza, a zwłaszcza jego ujęciu łaski w relacji do natury oraz formułowanej przez niego eklezjologii, czyli teologicznej teorii Kościoła.W rozdziale czwartym przedstawiono wizję relacji między państwem i Kościołem zawartą w dziełach Marsyliusza z Padwy, a także scharakteryzowano miejsce, jakie autor ten przewidywał dla Kościoła w państwie chrześcijańskim.W pracy wykazano, że Marsyliusz z Padwy formułował koncepcję państwa zbliżoną do modelu arystotelesowskiego, choć inaczej niż Arystoteles osłabiał on istotnie moralny wymiar wspólnoty politycznej. Marsyliusz proponował ponadto oryginalną teorię prawa, wyraźnie odmienną od ujęcia Tomasza z Akwinu, ale bynajmniej nie pozytywistyczną. W rozprawie uwypuklono ponadto radykalizm teologii Marsyliusza z Padwy, opierającej się na bliskim pelagianizmowi ujęciu łaski w relacji do natury, wyraźnym obniżeniu rangi kapłaństwa, a zwłaszcza biskupów, całkowitym zanegowaniu katolickiej nauki o prymacie papieskim, a także na idei zwierzchnictwa ludu w Kościele realizowanego przez sobór powszechny (koncyliaryzm). Praca pokazuje nadto, że Marsyliusz był zwolennikiem wizji państwa chrześcijańskiego opartej na pełnej dominacji władzy politycznej nad sferą eklezjalną, w której Kościół jest całkowicie uzależniony od państwa.The aim of the study was to reconstruct the idea of the Church and the state contained in the major works of Marsilius of Padua, as well as his vision of due relations Church and State. The first chapter outlines the history of the medieval debate on the problem of the relationship between the two authorities: the royal and priestly, as well as a brief description of the major positions in this dispute held by, among others, St.. Bernard of Clairvaux, Giles of Rome, St. Thomas Aquinas, Dante Alighieri and John of Paris.The second chapter analyzes the theory of the state and law formulated by Marsilius of Padua in his "Defensor pacis" and "Defensor minor". The third chapter is devoted to Marsilius’ theology, especially his view of grace in relation to nature and his ecclesiology, that is, the theological theory of the Church. The fourth chapter presents a vision of relations between the state and the Church contained in the works of Marsilius of Padua, and also characterizes the role that this author envisioned for the Church in a Christian state. The study demonstrated that Marsilius of Padua formulated the concept of the state similar to the Aristotelian model, but unlike Aristotle, he weakened significantly the moral dimension of the political community. Marsilius also proposed an original theory of law, clearly different from the approach of Thomas Aquinas, but by no means positivist. The dissertation also highlights the radical theology of Marsilius of Padua, based on an quasi-Pelagian view of grace in relation to nature, a significant devaluation of the role of the priesthood, and especially the bishops, complete denial of the Catholic doctrine of papal primacy, and the idea of the sovereignty of the people in the Church exercised by the General Council (Conciliarism). The work shows, moreover, that Marsilius was a supporter of the idea of the Christian state based on complete domination of political power over the ecclesial sphere, in which the Church is entirely dependent on the state