Health education and prevention of diabetes in the work of environmental and family nurse

SummaryDiabetes does not hurt, but badly treated and diagnosed too late leads to seriouscomplications. Not only high level of sugar is a problem here, but the fact that it causesvascular disease, which leads to disability and premature death. The consequences of poorcontrol of diabetes are microvascular and macrovascular complications. Chronic diabeticmicrovascular complications include eye diseases (retinopathy), kidney diseases(nephropathy), nerve disorders (neuropathy), lower limb diseases (diabetic foot). Thebiggest problems are heart attacks and strokes, diabetes increases the risk of them 4-5times.Polish doctors have access to knowledge and modern methods of treatment. Theproblem is not low level of knowledge among diabetologists or lack of syringes orglucometers. The problem is still poor patients’ awareness of modern methods of treatingdiabetes and its complications. Since 2003 the National Support Programme for Peoplewith Diabetes is run, it aims to improve the quality of life of the patients with diabetes. TheDiabetes Control Improvement international programme is also implemented in Poland.Diabetes patients’ education is an equally important method of treatment as diet,physical activity and pharmacotherapy. The course of the disease, the rate ofcomplications, and finally the quality and expectation of life depend largely on the patient.In diabetes two ways of education are used: individual and collective (e.g., supportgroups). Individual education is particularly important for dialysis patients and in the caseof using less frequent treatment methods, such as personal insulin pumps.There is a concept that a qualified person suffering from diabetes should be a fullmember of a team which consists of a doctor and an educator (a nurse). And if there are8complications the team should include other specialty physicians (ophthalmologist,surgeon, orthopedist, etc.). The quality of patients’ self-monitoring is closely connectedwith their knowledge of diabetes, the patients must know what goals should be pursuedand what the threat is if these goals haven’t been achieved. In regard of diabetes preventionit is difficult to overestimate the role of the family nurse practitioner, who carries theweight of educating the whole (healthy and diseased) population in this area on his/hershoulders.Cukrzyca nie boli, ale zle leczona i za późno rozpoznana prowadzi do groźnych powikłań. Problemem jest nie tylko za wysoki poziom cukru, ale choroby naczyń, którerozwijają się z jego powodu, doprowadzając do inwalidztwa oraz przedwczesnej śmierci.Konsekwencjami złej kontroli cukrzycy są powikłania mikro- i makronaczyniowe.Przewlekłe powikłania cukrzycowe małych naczyń to m.in. choroby oczu (retinopatia),nerek (nefropatia), nerwów obwodowych (neuropatia), kończyn dolnych (stopacukrzycowa). Największym problemem są zawały serca i udary mózgu, których ryzykoprzy cukrzycy wzrasta 4-, 5-krotnie.Polscy lekarze maja dostep do wiedzy i nowoczesnych metod leczenia. Problememnie jest wiec niski poziom wiedzy diabetologów czy brak dostępnosci wstrzykiwaczy lubglukometrów. Problemem jest ciągle zbyt niska świadomość (wiedza) pacjentów wzakresie nowoczesnych metod leczenia cukrzycy oraz jej powikłań. Od 2003 r.prowadzony jest Narodowy Program Wsparcia Osób z Cukrzyca, który ma na celupoprawę jakości życia chorych na cukrzyce. Realizowany jest równie w Polscemiedzynarodowy program Poprawy Kontroli Cukrzycy.Edukacja chorych na cukrzyce jest tak samo istotna metoda leczenia jak dieta,aktywność fizyczna oraz farmakoterapia. Od samego chorego zależy w dużej mierzeprzebieg choroby, szybkość wystąpienia powikłań i finalnie jakość i długość życia.W cukrzycy prowadzi się edukacje indywidualna oraz zbiorowa (np. grupy wsparcia).Edukacja indywidualna jest szczególnie wana w razie stosowania rzadszych metodleczniczych, np. osobistych pomp insulinowych oraz u chorych już dializowanych.Istnieje koncepcja, by wyszkolona osoba chorująca na cukrzyce była pełnoprawnym6członkiem zespołu składającego się prócz tego z: lekarza i edukatora (pielęgniarki), a wrazie obecności powikłań dodatkowo lekarzy z innych specjalności (okulista, chirurg,ortopeda).Jakość samokontroli chorego jest ścisłe powiązana z jego wiedza dotycząca cukrzycy– musi wiedzieć do jakich celów należy dążyć i co grozi w razie ich nie osiągnięcia. Wtym aspekcie zapobiegania cukrzycy role nie do przecenienia pełni pielęgniarkaśrodowiskowo-rodzinna, na której barkach spoczywa ciężar edukowania całego (zdrowegoi chorego) społeczeństwa w tym zakresie