Organizacja opieki udarowej w Polsce – rozwój sieci oddziałów udarowych

Background and purpose According to the recommendations of stroke organizations, every stroke patient should be treated in a specialized stroke unit (SU). We aimed to evaluate the development of the SU network in Poland during the past decade. Material and methods In Poland, stroke is treated mainly by neurologists. A questionnaire evaluating structure and staff of neurological departments was sent to all neurological departments in 2003, 2005 and 2007. In 2010, we collected data based on information from the National Health Fund. We divided departments into categories: with a comprehensive SU, with a primary SU unit, and departments without an SU. Primary SUs were further divided into class A SUs (fulfilling criteria of the National Programme of Prevention and Treatment of Stroke Experts – eligible for thrombolysis), class B (conditionally fulfilling criteria), and class C (not fulfilling criteria). Results Final analyses included 87.4% of departments (194/222) in 2003, 85.5% of departments (188/220) in 2005, and 83.1% of departments (182/219) in 2007. According to the above-mentioned classification there were 20 class A SUs in 2003, 58 in 2005 and 5 comprehensive and 51 class A SUs in 2007. In 2012, based on information from the National Health Fund there were 150 SUs, all fulfilling criteria for thrombolysis, 9 of them comprehensive SUs. Conclusions The SU network in Poland is developing dynamically but thrombolysis and endovascular procedures are done too rarely. Now it is necessary to improve quality of stroke services and to make organizational changes in the in-hospital stroke pathways as well as to organize continuous education of medical staff.Wstęp i cel pracy Zgodnie z rekomendacjami organizacji udarowych każdy chory na udar mózgu powinien być leczony na wyspecjalizowanym oddziale udarowym. Celem niniejszej pracy była ocena rozwoju sieci oddziałów udarowych w Polsce w ostatniej dekadzie. Materiał i metody W Polsce chorzy na udar mózgu są leczeni głównie przez neurologów. W latach 2003, 2005 i 2007 do wszystkich oddziałów neurologii w Polsce rozesłano ankietę oceniającą ich strukturę organizacyjną i personel. W 2010 r. zebrano informacje o istniejących oddziałach udarowych na podstawie danych z Narodowego Funduszu Zdrowia. Oddziały neurologii podzielono na oddziały z wszechstronnymi pododdziałami udarowymi, z podstawowymi pododdziałami udarowymi oraz oddziały neurologii niemające w swojej strukturze pododdziałów udarowych. Wśród podstawowych pododdziałów udarowych wyróżniono: pododdziały klasy A (spełniające kryteria opracowane przez ekspertów Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Udaru Mózgu – mogące stosować leczenie trombolityczne), klasy B (warunkowo spełniające kryteria) i klasy C (niespełniające kryteriów). Wyniki Do końcowej analizy włączono 87,4% oddziałów neurologii (194/222) w 2003 r., 85,5% oddziałów (188/220) w 2005 r. i 83,1% oddziałów (182/219) w 2007 r. Zgodnie z klasyfikacją pododdziałów klasy A było: 20 w 2003 r., 58 w 2005 r. i 51 w 2007 r. Dodatkowo w 2007 r. funkcjonowało 5 wszechstronnych pododdziałów udarowych. Opierając się na danych z Narodowego Funduszu Zdrowia, w 2010 r. było 150 pododdziałów udarowych, wszystkie spełniały kryteria leczenia trombolitycznego, a 9 z nich było wszechstronnymi pododdziałami udarowymi. Wnioski Rozwój sieci pododdziałów udarowych postępuje dynamicznie, ale mimo to leczenie trombolityczne i procedury wewnątrznaczyniowe są wykonywane zbyt rzadko. Obecnie konieczna jest poprawa jakości oferowanej opieki udarowej poprzez zmiany organizacyjne w szpitalach oraz ciągłą edukację personelu medycznego