The influence of leptin on some clinical and biochemical parameters in patients with essential hypertension with or without the metabolic syndrome

Wstęp Celem pracy było porównanie osoczowego stężenia leptyny i wybranych wskaźników gospodarki węglowodanowej oraz lipidowej u chorych na samoistne nadciśnienie tętnicze z zespołem metabolicznym w porównaniu z osobami bez cech tego zespołu. Materiał i metody Badania przeprowadzono wśród 102 pacjentów z samoistnym nadciśnieniem tętniczym I stopnia lub II stopnia według klasyfikacji Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) [14]. Badanych podzielono na dwie grupy. Grupę pierwszą (ZM) stanowiło 50 otyłych osób (26 kobiet i 24 mężczyzn, BMI 32,1 ± 2,1 kg/m2) w wieku średnio 34,1 ± 5,3 lata z cechami zespołu metabolicznego. Do grupy drugiej (HT) zaliczono 52 osoby (26 kobiet i 26 mężczyzn) z prawidłową masą ciała (BMI 23,1 ± 1,2 kg/m2), w wieku średnio 33,0 ± 6,2 lata bez cech tego zespołu. Protokół badania obejmował pobranie próbek krwi w celu wykonania oznaczeń biochemicznych, hormonalnych. Metodami enzymatycznymi oznaczono stężenie glukozy oraz parametry gospodarki lipidowej. Stężenie insuliny w surowicy oznaczono za pomocą metody IRMA. Wskaźnik insulinooporności (IR, insuline relevance) obliczano, korzystając ze wskaźnika HOMA. Stężenie leptyny, aktywność reninową osocza i stężenie aldosteronu w osoczu oznaczono metodą RIA. Wyniki Badane grupy były w porównywalnym wieku i zaobserwowano porównywalne wartości ciśnienia tętniczego. Zgodnie z założeniami u chorych z zespołem metabolicznym odnotowano wyższe BMI, większy obwód talii i WHR w porównaniu z osobami bez cech tego zespołu. W grupie pacjentów z zespołem metabolicznym stwierdzono znamiennie wyższe stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL, triglicerydów, wskaźnika TG/HDL i niższe stężenie cholesterolu frakcji HDL w porównaniu z chorymi bez cech tego zespołu. Ponadto w grupie ZM wykazano istotnie wyższe stężenie insuliny, wskaźnika insulinooporności, leptyny, aktywności reninowej osocza i stężenia aldosteronu w surowicy w porównaniu z wartościami odnotowanymi w grupie HT. W grupie 50 osób z zespołem metabolicznym leptyna znamiennie dodatnio korelowała z BMI, dobowym wydalaniem sodu, stężeniem frakcji HDL, insuliną, wskaźnikiem insulinooporności, aktywnością reninową osocza, stężeniem aldosteronu, a ujemnie - ze wskaźnikiem TG/HDL. Ponadto w grupie ZM zauważono istotne statystyczne, dodatnie korelacje między ciśnieniem tętniczym a BMI, WHR, insuliną, leptyną, aktywnością reninową osocza i stężeniem aldosteronu w surowicy. Częstość rytmu serca znamiennie dodatnio korelowała z BMI, WHR, insuliną, IR, leptyną, aktywnością reninową osocza i stężeniem aldosteronu w surowicy. Po zastosowaniu analizy regresji wielokrotnej w grupie ZM stwierdzono znamienną zależność pomiędzy ciśnieniem skurczowym a BMI, IR i leptyną oraz ciśnieniem rozkurczowym a częstością serca i WHR. Takich zależności nie odnotowano u chorych z nadciśnieniem tętniczym bez zespołu metabolicznego. Wnioski Wykazane korelacje między stężeniem leptyny a wartościami ciśnienia tętniczego, częstością rytmu serca i zaburzeniami metabolicznymi sugerują jej bezpośredni i pośredni udział w mechanizmie ich powstania u osób z zespołem metabolicznym. Nie stwierdzono takich zależności u pacjentów bez zespołu metabolicznego.Background This study was undertaken to compare plasma concentrations of leptin and some parameters of carbohydrate and lipid metabolism in patients with essential hypertension with or without the metabolic syndrome. Material and methods The study group included 102 patients with stage I or II essential hypertension according to the Polish Arterial Hypertension Society [14]. Two groups were formed. One group (ZM) comprised 50 obese patients (26 females and 24 males, BMI 32.1 ± 2.1 kg/m2) aged 34.1 ± 5.3 years, with symptoms of the metabolic syndrome. The other group (HT) included 52 patients (26 females and 26 males), with normal body weight (BMI 23.1 ± 1.2 kg/m2), aged 33.0 ± 6.2, without symptoms of the metabolic syndrome. Blood samples were obtained for biochemical and hormonal assays. Concentrations of glucose and lipids were measured with enzyme-based tests. Insulin concentrations were measured with IRMA. Insulin resistance (IR) was determined with HOMA. Leptin (LEP), plasma renin activity (ARO), and plasma aldosterone (ALDO) levels were measured with RIA kits. Results Both groups of patients were matched for age and values of blood pressure. Patients with the metabolic syndrome demonstrated higher BMI, waist circumference, and WHR values. Concurrently, they presented with significantly higher concentrations of total cholesterol, LDL, triglycerides, and TG/HDL as well as lower concentrations of HDL. Concentrations of insulin, leptin, ARO, and ALDO and insulin resistance values were elevated in ZM patients. In this group, leptin correlated positively with BMI, 24 h urinary sodium excretion (UNa), HDL, insulin, IR, ARO, and ALDO, and negatively with TG/HDL. Furthermore, blood pressure correlated positively with BMI, WHR, insulin, leptin, ARO, and ALDO. Pulse rate correlated positively with BMI, WHR, insulin, IR, leptin, ARO, and ALDO in this group. Multiple regression in ZM patients revealed that systolic blood pressure correlated with BMI, IR, and leptin, while diastolic blood pressure correlated with pulse rate and WHR. Such correlations were not found in patients without the metabolic syndrome. Conclusions Correlations between leptin and blood pressure, pulse rate, and biochemical parameters indicate that leptin participates directly and indirectly in the mechanism responsible for metabolic disorders in the metabolic syndrome