Mediating the Other through Language: Medieval Icelandic Sagas and the Construction of Disability Discourse

Until recently, discussion of disability in the Icelandic saga corpus has focused largely on theoretical diagnosis and disability as a narrative function, with little attention or reference to established disability theory and scholarship. In response, this thesis evaluates how disability is constructed and represented in the sagas and explicitly engages with disability studies and a combination of literary theory and discourse analysis techniques. The main objective is to propose a framework of how medieval Icelandic sagas viewed and used disability in their social and literary narratives and to illustrate how imposing a more modern concept of disability on these texts limits scholarly discussion of the contemporary social dynamics. Given the complex nature of the saga corpus, attention is given to a representative number of instances of physical difference with emphasis on the use of language as a mediator of social perceptions of the physically different. This data offers a potential alternative model for further and broader discussion of disability and difference in the sagas without over-reliance on modern medical conceptions and terminology in order to present new possibilities and avenues for research and discussion of the role of disability in medieval Icelandic sagas and society.Þar til nýlega, hefur umræða um fötlun í Íslendingasögunum aðallega beinst að fræðilegri sjúkdómsgreiningu og að fötlun sem áhrifaþátt í frásögninni. Lítill gaumur hefur verið gefinn að fötlunarfræðum sem þó njóta viðurkenningar. Til að bregðast við þessu leitast höfundur þessarar ritgerðar við að athuga hvernig fötlun er sett á svið og hugsuð í íslenskum fornsögum og byggir nálgun sína á fötlunarfræðum og aðferðum við orðræðugreiningu. Helsta markmiðið er að safna saman dæmum og sníða ramma utan um það hvernig litið var á fötlun í Íslendingasögum og hvernig hún var notuð af höfundum þeirra. Frásagnir þeirra eru í senn félagslegar og listrænar. Því var annað markmið að sýna að nútímalegar hugmyndir um fötlun skekkja umræðuna um fötlun í félagslega samhengi samtíma þessara höfunda. Ekki er unnt að gera margbreytilegum fornsögum tæmandi skil. staðinn er sjónum beint að tilteknum fjölda dæma um líkamlegan mismun sem talin geta verið dæmigerð. Einkum er hugað að því hvernig tungumálið miðlar félagslegum upplifunum á þeim sem er líkamlega öðruvísi. Þessi gögn bjóða upp á möguleika á annars konar umræðu um fötlun og fjölbreytileika í sögunum sem er bæði ítarlegri og breiðari, auk þess sem hún er að mestu leyti óháð viðhorfum læknisfræði nútimáns og hugtakaforða hennar. Þannig er reynt að bjóða upp á nýja möguleika til að rannsaka og ræða hlutverk fötlunar í íslensku miðaldasamfélagi og þeim sögum sem það ól af sér