A Comparative Analysis of Culture-Specific Items in the English Translations of Ahmet Hamdi Tanpınar’s Saatleri Ayarlama Enstitüsü

Translation involves not only two different languages but also two different cultures. It acts as a means of mediation bridging linguistic and cultural differences. Translation, therefore, cannot be thought in isolation from culture. Literary works are often loaded with certain elements that are specific to a culture, which pose great challenges to the translator, especially in the case of translation activity between two distant cultures. Because these elements are widely unknown to the target culture, their transfer to the target language most often comes with problems arising from the differences between the source and receiving culture. They can be transferred into the receiving culture using source-text- or target-text-oriented translation strategies. Strategies predominantly used in transferring CSIs can help build a macro-level understanding of the translation in question as a whole. This study aims to analyze culture-specific items in English translations of Ahmet Hamdi Tanpınar’s Saatleri Ayarlama Enstitüsü translated by Ender Gürol (2001) and by Maureen Freely & Alexander Dawe (2013). All CSIs found in the novel will be identified and how they are transferred into the target language in both translations will be examined. Axielá’s model for the translation of CSIs will be used to analyze the extracted CSIs. A random selection of the extractions will be discussed in detail. In light of the data found, Venuti’s model will be used to reveal which strategy (foreignization vs. domestication) is predominantly used and to what extent the translators are visible in each translation.Çeviride söz konusu olan, yalnızca iki farklı dil arasında değil, iki farklı kültür arasında köprü kurulmasıdır. Çeviri, hem dile hem kültüre ait farklılıklar arasında arabuluculuk yapılmasını sağlar. Bu sebeple, çevirinin kültürden ayrı olarak düşünülmesi mümkün değildir. Edebiyat eserlerinde, eserin yazıldığı dile özgü birçok öğeye rastlanması kaçınılmazdır. Bilhassa birbirine uzak iki farklı dil arasında çeviri yapıldığı durumlarda, bu öğeler çevirmenler için büyük sorunlar teşkil eder. Söz konusu kültürel öğeler hedef kültürde tanınmadığından, kaynak kültür ve çevrilen kültür arasındaki farklılıklardan dolayı hedef dile aktarımları da genellikle sorunları beraberinde getirir. Bu öğeler, kaynak metin veya hedef metin odaklı stratejiler kullanılarak hedef kültüre aktarılabilir. Kültürel öğelerin aktarımında ağırlıklı olarak kullanılan stratejiler, çevirinin bütününe dair makro düzeyde bir değerlendirme yapılmasını sağlayabilir. Bu çalışmanın amacı, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı eserinin Ender Gürol (2001) ve Maureen Freely ile Alexandar Dawe (2013) tarafından yapılan İngilizce çevirilerindeki kültürel öğelerin analiz edilmesidir. Öncelikle söz konusu romandaki tüm kültürel öğeler tespit edilecek, ardından iki çeviride bu öğelerin hedef metne nasıl aktarıldığı incelenecektir. Belirlenen kültürel öğelerin analizinde Axielá’nın kültürel öğelerin çevirisine ilişkin modeli kullanılacaktır. Tespit edilen kültürel öğelerden rastgele seçilen bazı örnekler ayrıntılarıyla incelenecektir. Elde edilen bilgiler ışığında, çevirilerde Venuti’nin yerelleştirme ve yabancılaştırma kavramlarından hangisinin ağırlıklı olarak kullanıldığı belirlenecek ve çevirmenin görünürlüğü incelenecektir