65 Yaş ve Üzeri Hematolojik Onkoloji Hastalarının Kırılganlık Düzeylerinin Belirlenmesi

This descriptive study aimed to determine the frailty levels of geriatric hematologic oncology patients. Sample of study was 90 patients aged 65 and older, diagnosed with hematologic oncology disorder, hospitalized in hematologic oncology clinic and admitted to outpatient clinic at an education and research hospital in Ankara, Turkey. Patient data sheet and Edmonton Frailty Scale were used for data collection. Data were analyzed with the Mann Whitney-U test, Kruskal Wallis, Ki Square. 60% of patients were frail and mean score of scale was 5,59±3,13 (max. 11). Patients’ frailty level distributions were not frail %40, vulnerable %17,8, mild frailty %20, moderate frailty %16,7, and severe frailty %5,5. Frailty score was higher in patients aged 75 and over, had 4 children and over, diagnosed with leukemia and diagnosis duration lasted 2 years or longer. There was no statistically significant difference between gender, marital status, socioeconomic status, comorbidity, and frailty level. With this study geriatric hematologic oncology patients’ frailty levels were determined. According to the results, treatment plan, and nursing care should be planned based on frailty levels and risk of patients.ONAY SAYFASI iii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv ETİK BEYAN v TEŞEKKÜR vi ÖZET vii ABSTRACT viii İÇİNDEKİLER ix SİMGELER ve KISALTMALAR xi TABLOLAR xii 1. GİRİŞ 1 1.1. Problem Tanımı ve Önemi 1 1.2. Araştırmanın Amacı 3 1.3. Araştırmanın Soruları 3 2. GENEL BİLGİLER 4 2.1. Dünyada ve Türkiye’de Yaşlılık ve Demografik Bilgiler 4 2.2. Yaşlılık ve Kanser 4 2.3. Geriatrik Hastalarda Onkolojik Yaklaşım 5 2.4. Kırılganlık 6 2.4.1 Kırılganlık Süreci ve Fizyopatolojisi 6 2.4.2. Kırılganlık Ölçülebilirliği 7 2.4.3. Kırılganlık Yönetimi 8 2.5. Geriatrik Hematoloji Hastasının Değerlendirilmesinde Hemşirenin Rolü 9 3. GEREÇ ve YÖNTEM 10 3.1. Araştırmanın Şekli 10 3.2. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özellikleri 10 3.3. Araştırmanın Evren ve Örneklemi 10 3.4. Veri Toplama Formları 11 3.4.1. Hasta Tanıtım Formu 11 3.4.2. Edmonton Kırılganlık Ölçeği (EFS-TR) 11 3.5. Araştırmanın Ön Uygulaması 12 3.6. Araştırmanın Uygulanması 12 x 3.7. Verilerin Değerlendirilmesi 13 3.8. Araştırmanın Etik Boyutu 13 4. BULGULAR 14 5. TARTIŞMA 23 6. SONUÇ VE ÖNERİLER 26 6.1. Sonuçlar 26 6.2. Öneriler 26 7. KAYNAKLAR 27 8. EKLER Ek 1. Hasta Tanıtım Formu Ek 2. Edmonton Kırılganlık Ölçeği Ek 3. Kırılganlık Ölçeği için Alınan İzin Ek 4. Etik Kurul Ek 5. Çalışma uygulanan Hastanenin İzin Ek 6. Hasta Onam Formu 9. ÖZGEÇMİŞAraştırma 65 yaş ve üzeri hematolojik onkoloji tanısı almış hastaların kırılganlık düzeylerini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Ankara’da bir eğitim araştırma hastanesinin hematoloji onkoloji klinik ve polikliniğinde tedavi gören 65 yaş ve üzeri hastalar oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini 65 yaş ve üzeri hematolojik onkoloji tanısı ile izlenen 90 hasta oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak “Hasta Tanıtım Formu” ve “Edmonton Kırılganlık Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler Mann Whitney–U testi, Kruskal Wallis, Ki Kare ile analiz edilmiştir. Kırılganlık ölçeği ile hastaların %60’ında kırılganlık durumu saptanmış ve ölçekten alınan ortalama puan 5,59±3,13 (maks. 11)’dır. Hastaların kırılganlık düzey dağılımları kırılgan değil %40, görünürde savunmasız %17,8, hafif kırılgan %20, orta kırılgan % 16,7 ve şiddetli kırılgan %5,5 olarak bulunmuştur. 75 yaş ve üzeri, 4 ve üzeri sayıda çocuk sahibi, lösemi tanısı ile izlenen ve tanı süresi iki yıl ve üzeri olup araştırmaya klinikten alınan hastalarda kırılganlık düzeyi istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Cinsiyet, medeni durum, sosyo-ekonomik durum ve komorbidite ile kırılganlık düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Çalışmada 65 yaş ve üzeri hematoloji onkoloji hastalarının kırılganlık düzeyleri belirlenmiştir. Çalışma sonucuna göre kırılganlık düzeyleri belirlenen hasta grubunda tedavi ve hemşirelik bakımının planlanmasında bu verilerin göz önüne alınması önerilmektedir