Ecce homo: Dramatic Approach to the Truth about Man. Innsbruck Dramatic Theology Facing the Needs and Challenges of the Present

Pilate’s words “Behold the man” are a good starting point for the dramatic dispute about the truth of humankind. In no way does beholding the tortured victim elicit compassion; rather it increases the mob’s lust for persecution. Although Jesus’ persecution is akin to the persecution of countless scapegoats throughout human history, his dying is unique. He is in a radical way nonviolent in his dying and free from any wish for revenge. Thus, Christ dies in an act of solidarity with all victims of human history; still his dying is different from theirs. Therefore this death deconstructs the sacrificial order, founded by the murder of a scapegoat; his death reveals the non violent image of God and the image of a man, who is able to give up himself for others (Proexistenz/ sacricium) The founder of Innsbruck Dramatic Theology, Raymund Schwager, therefore viewed Christ’s cross both as a source of new anthropological insights and as a source of life. As a homo perfectus (GS 22) Christ unites himself with all human persons by identifying with all victims of human history and by asking the Father in their place for forgiveness for the perpetrators. These fundamental soteriological positions will be examined in this article for their anthropological consequences. In connection with René Girard’s mimetic theory, theological anthropology is being anchored in an evolutionary world-view and the classical questions about the creation of humanity by God and about original sin are interpreted in a new light. A mimetic conception of human desire stands at the center of this endeavor. The question of a normative anthropology is approached in the context of Christology and Soteriology and is analyzed in the context of the theme pro-existence/sacrifice. The article reflects the general viability of dramatic categories for present-day theological thinking in the face of an intensifying scapegoat-mentality.Ks. prof. dr hab. JÓZEF NIEWIADOMSKI – kapłan Archidiecezji Lubelskiej, profesor dogmatyki na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu w Innsbrucku, w latach 2004-2014 dziekan tego wydziału. Członek Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk, członek międzynarodowego i międzydyscyplinarnego stowarzyszenia naukowego: „Colloquium on Violence & Religion” zajmującego się rozwojem teorii mimetycznej René Girarda; razem z Raymundem Schwagerem współtwórca „innsbruckiej teologii dramatycznej”. Liczne publikacje i wystąpienia w różnych krajach.Wydział Teologiczny Uniwersytetu w InnsbruckuBolewski J., Mit i prawda kultury. Z inspiracji René Girarda, Warszawa 2007.Breitenfellner K., Wir Opfer. Warum der Sündenbock unsere Kultur bestimmt, München 2013.Bruckner P., Ich leide, also bin ich, Weinheim 1996.Budzik S., Teologia a obraz człowieka na przykładzie antropologii René Girarda, w: Obrazy świata w teologii i naukach przyrodniczych, M. Heller, S. Budzik, S. Wszołek (red.), Tarnów 1996.Budzik S., Teologia dramatyczna Raymunda Szwagera, w: R. Schwager, Grzech pierworodny i dramat zbawienia w kontekście ewolucji, inżynierii genetycznej i Apokalipsy, Tarnów 2002.Chmurzyński J. A., Mimesis w świecie zwierząt, w: Mimesis w literaturze, kulturze i sztuce, Z. Mitosek (red.), Warszawa 1992.Detienne M., Vernant J.-P., La Cuisine du sacrifice en pays grec, Paris 1979.Discussion avec René Girard, „Esprit”, Nov. 1973.Dupuy J.-P., Ordres et Désordres. Enquête sur un nouveau paradigme, Paris 1982.Gehlen A., Der Mensch. Seine Natur und seine Stellung in der Welt, Berlin 1940; Wiebelsheim 2009.Girard R., Achevé Clausewitz, Paris 2007.Girard R., Des choses cachées depuis la fondation du monde, Paris 1978.Girard R., Demaskacja przemocy w ewangelicznym opisie Męki, „W drodze” 1985, nr 4.Girard R., Im Angesicht der Apokalypse – Clausewitz zu Ende denken, Berlin 2014.Girard R., Je vois Satan tomber comme l’éclair, Paris 1999.Girard R., La violence et le sacré, Paris 1972.Girard R., Les origines de la culture, Paris 2004.Girard R., Logos Heraklita i Logos Jana, „Studia Filozofi czne” 1988, nr 10.Girard R., Mensonge romantique et vérité romanesque, Paris 1961.Girard R., Początki kultury, Kraków 2006.Girard R., Prawda powieściowa i kłamstwo romantyczne, Warszawa 2001Girard R., Rzeczy ukryte od założenia świata, „Literatura na świecie” 12 (149) 1983.Girard R., Rzeczy ukryte od założenia świata. Geneza kultury i instytucji, „Rocznik Antropologii Historii” 2013.Girard R., Sacrum i przemoc, Poznań 1993/94.Girard R., Widziałem szatana spadającego z nieba jak błyskawica, Warszawa 2002.Grabowski M., René Girard – antropolog czy profeta?, „W drodze” 1990, nr 12.Habermas J., Die postnationale Konstellation. Politische Essays, Frankfurt a. Main 1998.Kaznowski M., Koncepcja grzechu pierworodnego u Raymunda Schwagera, „Studia Gdańskie” 2012, t. 31.Kaznowski M., Uwikłani w szczęśliwą winę. Grzech pierworodny w świetle teorii mimetyczno-ofiarniczej René Girarda, Kraków 2014.Lorenz K., Die Rückseite des Spiegels. Versuch einer Naturgeschichte des menschlichen Erkennens, München 1983.Moosbrugger M., Die Rehabilierung des Opfers. Zum Dialog zwischen René Girard und Raymund Schwager um die Angemessenheit der Rede vom Opfer im christlichen Kontext, Innsbruck 2014.Niewiadomski J., „Allmächtiges Wort vom Himmel”. Religion und Gewalt im Kontext der Theorie von René Girard, „Rocznik Antropologii Historii. Genealogie kultury” 2013, III, 2(5).Niewiadomski J., Das Opfer-Täter-Verhängnis und die Frage nach dem Letzten Gericht, w: Erben der Gewalt. Zum Umgang mit Unrecht, Leid und Krieg, J. Ernesti, U. Fistll, M. Lintner (red.), Brixen/Bressanone 2015.Niewiadomski J., Fenomen Girarda, „Roczniki Kulturoznawcze” 2013, t. 4, nr 2.Niewiadomski J., Opfer und Täter zugleich. Die mimetische Struktur des Begehrens und die Ambivalenz der „Zeichen der Zeit”, w: Glaubensverantwortung im Horizont der „Zeichen der Zeit”, Ch. Böttigheimer, F. Bruckmann (red.), Freiburg i. Br. 2012.Niewiadomski J., Nur ein Sündenbock? Dramatischer Zugang zum Erlösungstod Christi, w: Erlösung auf Golgota? Der Opfertod Jesu im Streit der Interpretationen, M. Striet, J.-H. Tück (red.), Freiburg i. Br. 2012.Niewiadomski, J. Step-by-Step: On the Way to the Rehabilitation of the Sacrifice in the Correspondence between Raymund Schwager and René Girard, „Contagion” 2014, t. 21.Niewiadomski J., Victima versus Sacrifi cium. Ambivalenzen des Opfers aus der Perspektive der Innsbrucker Dramatischen Theologie, „Studia Gdańskie” 2013, tom 32.Niewiadomski J., Siebenrock R., Dramatische Theologie, ein Blick in die Forschungslandschaft, ZKTh 132 (2010).Rahner K., Die Christologie innerhalb einer evolutiven Weltanschaung, w: Schriftenz ur Theologie V.Rahner K., Die Hominisation als theologische Frage, w: Overage, Das Problem der Hominisation.Religion erzeugt Gewalt – Einspruch, R. Schwager, J. Niewiadomski (red.), Münster 2003.Romejko A., Teoria mimetyczno-ofi arnicza – Wprowadzenie do antropologii René Girarda, „Studia Gdańskie” 2002-2003, t. 15-16.Schwager R., Brauchen wir einen Sündenbock? Gewalt und Erlösung in den biblischen Schriften, München 1978.Schwager R., Briefwechsel mit René Girard. Hg. von N. Wandinger und K. Peter, w: Raymund Schwager Gesammelte Schriften, t. 6, Freiburg 2014.Schwager R., Dogma und dramatische Geschichte, w: J. Niewiadomski, M. Moosbrugger (red.), Raymund Schwager Gesammelte Schriften, t. VI, Freiburg 2014.Schwager R., Grzech pierworodny i dramat zbawienia w kontekście ewolucji, inżynierii genetycznej i Apokalipsy, Tarnów 2002.Schwager R., Heilsdrama, w: J. Niewiadomski (red.), Raymund Schwager Gesammelte Schriften, t. IV, Freiburg 2015.Schwager R., Niewiadomski J. i in., Dramatische Theologie als Forschungsprogramm, ZKTh 118 (1996).Simonse S., À la recherche des derniers rois boucs emissaries, w: Le Cahiers de l’Herne: René Girard, M. R. Anspach (red.), Paris 2008.Sloterdijk P., Erwachen im Reich der Eifersucht- Notiz zu René Girards anthropologiszer Sendung, w: R. Girard, Ich sah den Satan vom Himmel fallen wie einen Blitz. Eine kritische Apologie des Christentums, München, 2002.Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes.Strączek B., Chciwość jako forma pragnienia mimetycznego w ujęciu René Girarda, w: Chciwość w życiu publicznym, W. Zuziak, J. Mysona Byrska (red.), Kraków 2013.Urbańska-Szymoszyn A., Mimesis i przemoc u podstaw girardowskiej teorii kształtowania się zjawisk kulturowo-społecznych, „Rocznik Antropologii Historii. Genealogie kultury” 2013, III, 2(5).Waal F. de, Der gute Affe. Der Ursprung von Recht und Unrecht bei Menschen und anderen Tieren, München 1997.Waal F. de, Wilde Diplomaten. Versöhnung und Entspannungspolitik bei Affen und Menschen, München 1991.Weizsäcker C. F. von, Die Geschichte der Natur, Göttingen 1992.Zambrzycki M., Homo Bioelektromimeticus. System pojęć i hipotez modelowych, „Studia Gdańskie” 2013, t. 32