Europa en de CAO: drie scenario's en een toekomstverkenning

De afgelopen jaren werden gekenmerkt door ingrijpende veranderingen in de arbeidsverhoudingen.1 Deze veranderingen staan in het teken van economische en politieke ontwikkelingen zoals internationalisering, ICT en diensteneconomie, de Euro en de komende uitbreiding van de Europese Unie. In dit artikel zal ik de huidige en toekomstige ontwikkeling in de loonvorming in Europa schetsen. Daartoe analyseer ik de belangen en krachten achter drie ontwikkelingen die in principe mogelijk zijn: verdergaande decentralisatie; versterkte nationale coördinatie; en Europese coördinatie. Ik begin met een korte schets van de huidige situatie