The Basketball warms-ups - theoretical assumptions and practical solutions

StreszczenieWielu autorów podkreśla znaczenie rozgrzewki. Rozgrzewka w grach zespołowych ma na celu przyspieszenie adaptacji organizmu do wysiłku fizycznego, zaktywizowanie czynności fizjologicznych ze stanu spoczynkowego do stanu wysiłkowego. Rozgrzewka przynosi wiele różnorodnych korzyści m.in. fizjologiczne, psychologiczne i profilaktyczne, niezależnie od klasyfikacji jakiej użyjemy. Z psychologicznego punktu widzenia rozgrzewka ma za zadanie wygenerować stan „czujności”, aktywności i gotowości oraz chęci do skutecznego działania. Stwierdzono, że zawodnicy, którzy wykonują poprawną rozgrzewkę są lepiej przygotowani psychicznie niż ci, którzy jej nie wykonują. Sportowiec po dobrze przeprowadzonej rozgrzewce subiektywnie odczuwa pewność siebie oraz uzyskuje pozytywne nastawienie do meczu. Uważa się, że rozgrzewka też może służyć jako środek do rozładowywania napięć i lęków oraz zwiększa koncentrację i motywację przed meczem. Rozgrzewka poprawia też stany emocjonalne, obniża lęk przed porażką. Dowiedziono, że rozgrzewka wykonana w odpowiednich warunkach poprawia uwagę, percepcję wizualną, precyzję działania, pewność siebie antycypację, szybkość reagowania i działania, szybkość przetwarzania i podejmowania decyzji. Z punktu widzenia fizjologicznego „rozgrzewka”, to czynności przysposabiające organizm koszykarza do wysiłku. Jest ona ważnym czynnikiem, który wpływa na efekt udziału we współzawodnictwie. Dane z piśmiennictwa dowodzą, że konieczna jest indywidualizacja rozgrzewki pod względem czasu jej trwania i intensywności. Wyróżnia się dwa rodzaje rozgrzewek: pasywną i aktywną. Rozgrzewka pasywna to taka, która jest realizowana poprzez korzystanie z gorących natrysków, kąpieli, saun, łaźni parowych lub poprzez zastosowanie masażu energetycznego. Rozgrzewka aktywna wymaga od zawodnika znacznego zaangażowania i determinacji podczas ćwiczeń przygotowujących ciało i mięśnie do wysiłku. Środki treningowe występujące podczas tej części rozgrzewki, to ćwiczenia ogólno usprawniające, wzmacniające, rozciągające, koordynacyjne i techniczno-taktyczne, działania z piłką i bez piłki.Celem poznawczym pracy było znalezienie i sformułowania możliwie najlepszej struktury rozgrzewki przedmeczowej w oparciu o współczesne piśmiennictwo. Dane te posłużyły do kreślenia „modelu” (wzorca) optymalnej rozgrzewki.Celem praktycznym było sformułowanie wskazówek dla trenerów koszykówki w tworzeniu struktury rozgrzewki z uwzględnieniem czasu trwania oraz proporcji między ćwiczeniami dynamicznymi, a statycznymi przygotowujących funkcje organizmu do gry.Materiałem badawczym było 12 zawodników płci męskiej, drużyny grającej w najwyższej klasie rozgrywek koszykówki w Polsce, w Tauron Basket Lidze. W analizie badań niezawodności gry uwzględniono 11 zawodników, gdyż jeden z nich nie brał udziału w grze i niemożliwe było ustalenie jego efektywności gry. Badana drużyna została sklasyfikowana w pierwszej piątce tabeli ligi w sezonie 2014/2015. W badaniach wykorzystano metodę obserwacja standaryzowanej, która polega na obserwowaniu osób pod kątem celu obserwacji, z uwzględnieniem ściśle określonych kategorii interesujących badacza zachowań (reakcji). Do oceny efektywności zawodników podczas meczu, wykorzystano autorski arkusz rejestracji efektów działania zawodników w oparciu o projekt Superlaka.W efekcie przeprowadzonych badań stwierdzono brak korelacji między rodzajem wykonywanej rozgrzewki przez badanych, a niezawodnością gracza w trakcie meczu. Uzyskane wyniki upoważniają, zdaniem autorów, do wyciągnięcia następujących wniosków:• W badanej drużynie Ekstraklasy wielu zawodników ominęło fazę ogólna i wykonywało tylko fazę specjalistyczną. Wystąpił podział ze względu na rodzaj wykonywanych ćwiczeń (dynamiczne, statyczne, z piłką).• Na podstawie wykonanej obserwacji, rozgrzewka wykonana przez badanych koszykarzy Ekstraklasy nie była zgodna z modelem rozgrzewki wynikającym z zaleceń piśmiennictwa i nie wpłynęła na niezawodność oraz skuteczność gracza podczas meczu.• Jako wniosek praktyczny należałoby zalecić trenerom stosowanie racjonalnych, mocno zindywidualizowanych modeli rozgrzewki. SummaryMany authors emphasize the importance of warm-up. Warm-up in team games aims at enhancing the body adaptation to the physical activity and to activate physiological functions from the rest state to the active state. Warm-up brings many different benefits, for example: physiological, psychological, and preventive, regardless of the classification of the above. From a psychological standpoint, the warm-up is performed to create the body "alertness", activity and readiness, and a willingness to act effectively. It was found that the players who perform the correct warm-up are better mentally prepared than those who do not perform it. After a well performed warm-up, the athlete is self-confident and has a positive attitude to the match. It is believed that the warm-up can also be the way to relieve tension and anxiety and to increase concentration and motivation before the match. Warm-up also improves the emotional states and reduces fear of failure. It has been verified that the warm-up, performed under appropriate conditions, improves focus, visual perception, action accuracy, self-confidence, speed and responsiveness, speed of processing and decision making. From the physiological point of view, the warm-up is an activity that adapts the basketball player’s body to an effort. It is an important factor that affects the effect of participation in the competition. Data from the literature suggest that the warm-up individualization is necessary in terms of duration and intensity. There are two types of warm-ups: passive and active. Passive warm-up is the one that is performed by using hot showers, baths, saunas, and steam baths or by using energetics massage. Active warm-up requires a lot of commitment and determination from the athlete during exercises that prepare the body and muscles for an effort. The training measures used during this part of warm-up are the general exercises that improve strength, stretch, coordination, and technical-tactical activities, and activities with the ball or without it.The cognitive purpose of the paper: was to find and develop the best possible pre-match warm-up structures based on current literature. These data were used to determine a "model" (pattern) of optimal warm-up.The practical aim was to formulate guidelines for basketball coaches to develop the warm-up structures, taking into account the duration and proportion of dynamic and static exercises that prepare the body for play.The research material was 12 male players from the basketball team playing in the top tournaments in Poland and in the Tauron Basket League.11 players were included in the play reliability study, because one of them did not participate in the play and it was impossible to determine his play effectiveness. The team was ranked in the top five of the 2014/2015 league table.The standardized observation method was used in the study. The method consisted in observing people with respect to the purpose of observation, taking into account strictly defined behavioral (reactions) categories the researchers were interested in. To evaluate the players’ effectiveness during the match, the original result sheet of the players’ performance based on the Superlak project was used.As a result of the research, no correlation between the type of warm-up performed by the respondents and the player’s reliability during the match was observed. According to authors, the results allow formulating the following conclusions:• In the Extra-class team, many of the competitors skip the general phase and performed only the specialist phase. There is a division based on the type of exercises (dynamic, static, ball).• Based on the observation made, the warm-up performed by the Extra-class basketball players did not match the warm-up model resulting from the literature recommendations and it did not affect the player's reliability and performance during the match.• As a practical proposal, trainers should use rational, highly personalized warm-up models