Açık medeniyet: bir fıkıh medeniyeti olarak İslam

Tarihte hiçbir medeniyet, İslam medeniyeti kadar diğer medeniyetlere açık bir tavır sergilememiştir. İslam sadece yeni bir medeniyet kurmakla kalmamış, aynı zamanda kendinden önceki medeniyetlerin de hamiliğini üstlenmiştir. Hem kendisi bu medeniyetlerle iyi ilişkiler kurmuş, hem de onların birbirleriyle iyi ilişkiler kurmasını sağlamıştır. İslam medeniyeti bu özelliğini Fıkıh’a borçludur çünkü Fıkıh, İslam medeniyetinin, mikro ve makro düzeyde, sosyal, ekonomik, siyasi ve hukuki problemleri çözme aracıdır. İslam medeniyetinin dünyaya hâkim olduğu çağda kurulan, başta Endülüs ve Hindistan örneklerinde olduğu gibi, çok medeniyetli ve çok kültürlü dünya düzeninin kuramsal ve normatif temelleri Fıkıh tarafından inşa edilmiştir. Çok medeniyetliliğin çözümsüz bir problem olarak insanlığın önünde durduğu ve medeniyetlerin kaçınılmaz bir çatışmanın eşiğinde beklediği savunulan günümüzün küreselleşen dünyasında, Fıkıh’ın medeniyet kuramı ve onun Endülüs'ten Hindistan’a kadar geniş bir coğrafyadaki on dört asırlık somut tarihi uygulamaları insanlık için bir ilham kaynağı olabilir