Słabość i moc myślenia, część 2 (opracowanie Michał Wróblewski)

This text continues Jerzy Prokopiuk’s commentary on the first part of Rudolf Steiner’s work The Philosophy of Freedom, titled Knowledge of freedom. Steiner emphasizes the role of critical thinking, which shows the relation between subject and object. The ability to observe one’s own thinking process is also a possibility to overcome Immanuel Kant’s epistemological boundaries. This epistemology assumes dualism of cognizable phenomena and uncognizable noumena. This approach is called critical idealism, which is only an ostensible alternative for naive realism. Steiner also criticizes naive realism for unjustified belief about world completeness, cognizable by observation. According to him, if observation has limits (because it depends on the observer position), thinking is identified as being capable of reuniting human with the universe. The consequences of it are not only epistemological, but also ethical, which is a subject of the second part of The Philosophy of Freedom, titled The reality of freedom. Tekst jest kontynuacją komentarza Jerzego Prokopiuka do pierwszej części Filozofii wolności Rudolfa Steinera zatytułowanej Wiedza o wolności. Steiner w swojej filozofii podkreśla rolę myślenia, ustanawiającego relację pomiędzy podmiotem i przedmiotem. Możliwość obserwowania własnego myślenia jest dla niego sposobem na przezwyciężenie ograniczeń epistemologii Immanuela Kanta. Epistemologia ta zakłada dualizm poznawalnych fenomenów oraz niepoznawalnego noumenu. Pogląd ten nazywa autor Filozofii wolności idealizmem krytycznym, który okazuje się jedynie pozorną alternatywą dla realizmu naiwnego. Steiner zaś krytykuje realizm naiwny za nieuzasadnione przekonanie o kompletności poznawanego za pośrednictwem obserwacji świata. Według niego obserwacja jest ograniczona chociażby ze względu na usytuowanie obserwującego, to myślenie posiada zdolność zespalania człowieka z kosmosem. Konsekwencje owego zespolenia są nie tylko epistemologiczne, lecz także etyczne, co stanowi już przedmiot drugiej części Filozofii wolności, zatytułowanej Rzeczywistość wolność