Prawo do informacji publicznej a jego nadużycie – rozważania na gruncie orzecznictwa sądów administracyjnych

Both the Constitution of the Republic of Poland and the Act of 6 September 2001 on Access to Public Information guarantee everyone wide access to any information on public matters, in principle, regardless of the purpose pursued by submitting the application for public information. Under the provisions of this Act, the entity providing public information is entitled to examine the interest of the applicant only in the case of processed public information, i.e. information for the production of which it is necessary to carry out certain activities on the information already held by the authority, i.e. when we are dealing with the preparation of information in a way “specially” for the applicant, according to the assumptions, criteria, etc. provided by him. Case law of administrative courts, however, going beyond the scope of the Act and reaching its axiological assumptions, created the concept of abuse of the right to public information. It has already become permanently present in the practice of applying the Act on Access to Public Information, and in fact boils down to examining the applicant’s intentions despite the lack of an express statutory authorization to do so. The article aims to discuss the concept of abuse of the right to information against the background of constitutional and statutory solutions and to attempt to define it on the basis of real factual situations in which it can be applied. The implementation of this task is supported by the analysis of the case law of administrative courts.Zarówno Konstytucja RP, jak i ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej gwarantują każdemu szeroki dostęp do każdej informacji o sprawach publicznych, co do zasady bez względu na cel, jakim się kierował, składając wniosek o udzielenie informacji publicznej. Na gruncie przepisów ustawy podmiot udostępniający informację publiczną jest uprawniony do badania interesu wnioskodawcy jedynie w przypadku informacji publicznej przetworzonej, a zatem informacji, dla wytworzenia której niezbędne jest przeprowadzenie pewnych działań na posiadanych już przez organ informacjach, tj. gdy mamy do czynienia z przygotowaniem informacji niejako „specjalnie” dla wnioskodawcy, według podanych przez niego założeń, kryteriów itp. Orzecznictwo sądów administracyjnych, wychodząc jednak poza ramy ustawy i sięgając do jej założeń aksjologicznych, stworzyło koncepcję nadużycia prawa do informacji publicznej. Stała się ona już na stałe obecna w praktyce stosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej, a sprowadza się w istocie do badania intencji wnioskodawcy pomimo braku ku temu wyraźnego upoważnienia ustawowego. Celem artykułu jest omówienie koncepcji nadużycia prawa do informacji na tle rozwiązań konstytucyjnych i ustawowych oraz podjęcie próby jej zdefiniowania na gruncie realnych sytuacji faktycznych, w których może znaleźć zastosowanie. Realizacji tego zadania służy analiza orzecznictwa sądów administracyjnych