Teoretyzacja tekstu: obserwacje teoretyczne wokół pojęcia metatekstualności

Przedstawiany tu tekst jest ostatnią częścią trzyczęściowej refleksji teoretycznej na temat różnych postaci „tekstualności”, rozpoczętej przed laty, której dwie pierwsze części nosiły następujące tytuły - pierwsza - Intertextes et transtextes: pour une poetique de la forme” („Zagadnienia Rodzajów Literackich” t. 51, z. 101-102,2 008) i druga - Actualite du paratexte: perspectives comparatives entre le seuil et la demeure (Revue canadienne de litterature comparee, w druku). Wpisuje się w tematyzację podstawowych wysiłków poznawczych dostrzegając w rozmaitych możliwych prefiksacjach terminu „tekstualności” (intertekstualności, metatekstualnosci, transtekstualności etc.) rezonans, bardziej niż zazwyczaj, taksynomioczny i typologiczny - por. w tym względzie pierwsze strony Palimpsestów G. Genettea. Po przeglądzie, w tonie osobistym i niekiedy dydaktycznym, głównych aktorów współczesnej teorii literatury („tekst”, „autor”, „czytelnik” i tak dalej), ten oto tekst koncentruje się na przyporządkowaniu tego, co autorefleksywne i performatywne, „tekstualności” a zatem też „metatekstualności”. Proponuje obserwację dwóch „paradygmatów” literackich, pierwszego wywodzącego się z „produktywnego znaczenia” i określającego domniemania o ruchu linearnym sensu tekstualnego, i drugiego, na odwrót, uruchomionego przez „ekspresywne znaczenie” i związanego z ruchem „autorefleksywnym”. Tekst ten apeluje o rozwijanie w teorii literatury swoistej ekspresywnej i performatywnej metateorii, która - jak sądzi autor rozprawy - nie musi separować się od zwyczajnych badań tekstu literackiego