Siły Obrony Narodowej w RPA w latach 1994-2009: perspektywa historyczna

The writer describes the transformation of the South African Army (i.e. the army functioning during apartheid) in South African National Defence Force. The above process was forced by a great “historical turn” of the Republic of South Africa, when the ruling white elite decided to disassemble the race segregation system and allow the black majority to exercise power. The process of redesigning the army and police forces was one of the most risky ones as it assumed the creation of a formation composed of veterans who still several months ago were deadly enemies. The new army was created from the personnel of a ‘white’ army of the Republic of South Africa, a formation of armed quasi-sovereign bantustans, units of African National Congress, Azanian People’s Liberation Army (a formation of a Pan-African Congress) and the self-defence forces of KwaZulu-Natal. Despite many problems, which sometimes were very serious, such as an abrupt decrease in discipline of the army, the growth of crimes committed by soldiers (the most tragic ones were the murders of white offi cers and non-commissioned offi cers by black soldiers) and a drastic deterioration of the technical and tactical training, it seems that the new “national” army of the Republic of South Africa has left the most diffi cult changes behind entering a road of reconstructing the combat capacity.Autor opisuje transformację Sił Zbrojnych Afryki Południowej (czyli armii funkcjonującej w okresie apartheidu w Narodowe Siły Zbrojne Afryki Południowej. Proces powyższy został wymuszony wielkim „historycznym zakrętem”, na jakim znalazła się Republika Południowej Afryki, gdy sprawująca władzę biała elita zdecydowała się na demontaż systemu segregacji rasowej i dopuszczenie do sprawowania rządów czarnej większości. Proces przebudowy armii oraz sił policyjnych był jednym z najbardziej politycznie ryzykownych, gdyż zakładał stworzenie formacji, w skład których wchodzili kombatanci będący jeszcze kilkanaście miesięcy wcześniej śmiertelnymi wrogami. Nową armię tworzono bowiem z personelu „białej” armii RPA, formacji zbrojnych quasi – niepodległych bantustanów (Transkei, Bophuthatswana, Venda i Ciskei), oddziałów Afrykańskiego Kongresu Narodowego (uMkhonto weSizwe – włócznia narodu), Ludowej Armii Wyzwolenia Azanian (formacja Kongresu Panafrykańskiego) oraz sił samoobrony KwaZulu-Natal. Mimo wielu problemów, nierzadko bardzo poważnych, takich jak skokowe obniżenie dyscypliny w armii, zwiększenie ilości przestępstw popełnianych przez żołnierzy (najtragiczniejszym tego przejawem były zabójstwa białych oficerów i podoficerów przez czarnych żołnierzy), drastyczny spadek poziomu wyszkolenia technicznego i taktycznego, wydaje się, że nowa „narodowa” armia RPA, przebrnęła już przez kres najtrudniejszych zmian i weszła na drogę odbudowy możliwości bojowych