Kansengelijkheid in het onderwijs: Een social justice perspectief voor de lerarenopleiding.

De afgelopen decennia is er in Nederland en Vlaanderen sprake van toenemende ongelijkheid binnen het onderwijs en binnen de maatschappij als geheel, en worden er veel initiatieven gepresenteerd om te strijden voor gelijke onderwijskansen. Maar om echt te kunnen werken aan gelijke kansen is het belangrijk om helder te hebben wat we hier nu eigenlijk onder verstaan. Want wat door de een wordt gezien als een goede oplossing, is volgens de ander juist onderdeel van het probleem. In dit artikel onderscheiden wij drie benaderingen van kansengelijkheid: een perspectief gebaseerd op gelijke behandeling, een benadering van inspelen op verschillen door compenseren en waarderen, en tot slot een kritische benadering gebaseerd op ‘social justice’. Deze benadering van opleidingsonderwijs richt zich op het ter discussie stellen en doorbreken van structuren van marginalisering en privilege, met expliciet oog voor machtsverhoudingen en het politieke karakter van onderwijs. In het artikel beschrijven we vervolgens, op basis van een internationale literatuurreview vanuit de derde benadering, praktijkkenmerken van opleidingsonderwijs gericht op het doorbreken van structurele ongelijkheid. Dit wordt ook wel ‘social justice-oriented teacher education’ genoemd. Deze kenmerken zijn: 1) het kritisch bevragen van onderwijspraktijken; 2) het niet uit de weg gaan van weerstand en ongemak; en 3) het benutten van verschillende vormen van verzet. Hiermee hopen wij bij te dragen aan een kritische doordenking van ons opleidingsonderwijs, en aan gezamenlijk verzet tegen de verschillende verschijningsvormen van ongelijkheid