To kopuła świętego Piotra, to Rzym… : Wieczne Miasto w relacjach z polskich podróży (1858–1905)

Since the Middle Ages, Italy has been one of the most important countries on the road map of Polish travelers and pilgrims, which has had an impact on the number of written memories and accounts. Because Romantic travel writing largely inspired by Johann Wolfgang Goethe’s The Italian Journey has already received many studies, I focused my attention on the second half of the nineteenth and early twentieth centuries. In this article I present the image of Rome – the See of Peter presented in selected texts, while their artistic value was not the criterion for choice. In addition to Kraszewski’s acclaimed, erudite Kartki z podróży, Kremer’s Podróż do Włoch, the “bundle of travel memoirs” by the once popular Stanisław Bełza, and memoirs of pilgrimages are also included. The wanderers in the Eternal City followed at least several routes marked by the memorabilia of European cultural heritage marked by the legacy of antiquity and Christianity, national monuments and the hall of the successor of St. Peter, because according to the maxim often quoted in the analyzed texts: “To see Rome and not to see the Pope is a ridiculous thing.”Od średniowiecza Italia była jednym z ważniejszych państw na mapie wojaży polskich podróżników, pątników, co nie pozostało bez wpływu na liczbę spisywanych wspomnień, relacji. Ponieważ romantyczne podróżopisarstwo inspirowane w znacznej mierze Podróżą włoską Johanna Wolfganga Goethego zyskało już wiele opracowań, uwagę skupiłam na drugiej połowie XIX i początku XX stulecia. W niniejszym tekście przedstawiam obraz Rzymu – Stolicy Piotrowej prezentowany w wybranych tekstach, przy czym ich artystyczna wartość nie stanowiła tu kryterium wyboru. Obok cenionych, erudycyjnych Kartek z podróży Kraszewskiego, Podróży do Włoch Kremera, „wiązki wspomnień podróżnych” popularnego niegdyś Stanisława Bełzy uwzględnione zostały również wspomnienia z pielgrzymek. Wędrówki po Wiecznym Mieście przebiegały co najmniej kilkoma szlakami: śladami europejskiego dziedzictwa kulturowego wyznaczonymi spuścizną antyku i chrześcijaństwa, tropem ojczystych pamiątek oraz przed tron następcy Świętego Piotra, bowiem w myśl często przywoływanej w analizowanych tekstach maksymy: „Widzieć Rzym, a nie widzieć papieża to rzecz niedorzeczna”